Anadolu Westernleri: Yılmaz Köksal – DESTAN

Çetin İnanc‘ın 1973 yılında senaryosunu bizzat hazırlayarak çektiği DESTAN, westernlerin popülerliğini koruduğu bir dönemde yerli sinemacıların Anadolu izleyicisine yönelik yerelleştirdiği örneklerden birisidir.

Hikaye, Ihlara vadisinde ki bir köyde düzenlenen düğün esnasında damadın ağanın isyankar oğlu Çubuklu Ömer‘in (Kazım Kartal) adamları tarafından öldürülmesiyle başlar. Yöre halkının çağdaş Robin Hood‘luğunu yapan Şah’tan (Yılmaz Köksal) yardım istemesiyle beraber damadın katili (Kudret Karadağ) kısa bir süre içerisinde cezasını bulur.

Gül öğretmenin(Gül Taner) tayin edildiği kasabaya giderken yolun eşkıyalar tarafından kesilir. Öğretmen, yolcuların öldürülüp tüm eşyalarının çalındığı bu esnada kaçınılmaz bir tecavüz dalgasından da son anda eşkiya celladı olarak ün salan Şah’ın olay yerine gelmesiyle kurtulur. Yörede ki feodal yapı ve halkın buna boyun eğişinin getirdiği düzenin eğitilmiş çocuklarla yıkılabileceğine inanan Gül, Şah’ı dağlardan inmeye ikna eder.

Şah tarafından öldürülen Çubuklular ailesinin celladının intikamını almak isteyen Ömer ve adamları Şah’ı ellerinden kaçırırlar ve onu yetiştiren ihtiyarın (Danyal Topatan) yaşadığı mağarayı basarlar. Kendisini yetiştiren adamın cesediyle karşılaşan Şah son kez intikam yemini eder.

Ancak hiçbir gerçek görüldüğü gibi değildir. 20 yıl boyunca güvenip yanına sığındığı kişi bile bir zamanlar Ökkeş Ağanın (Atıf Kaptan) emriyle ailesini katletmiş kişidir. Dört yanı ihanetle dolu bir adam son büyük hesaplaşmaya giderken ardında yöredeki Jandarma birlikleri ve sevdiği kadını bırakır.

Yılmaz Köksal, Yılmaz Güney‘in yardımcısı olarak silah sıktığı ve Cüneyt Arkın’ın tarihi avantürlerinde beraberce kılıç salladığı günlerin ardından Yeşilçam’ın box office western filmi ÇEKO‘nun çekilmesiyle beraber başrollerin oyunculuğuna yükselir. Fizik olarak esmer ve zayıf bir Anadolu genci imajına sahip olması kısa sürede özellikle taşrada sevilen bir oyuncu olmasını sağlar. Akrobatik yetenekleri ve gözünü budaktan sakınmayan tehlikeli sahnelerde bizzat kendisinin rol almasıyla avantür filmlerde Cüneyt Arkın’ın alaturka bir alternatifi haline gelir.

Aynı dönemde bu film için bacaklarına bağlanan iple kendisini baş aşağı kayalardan sarkıtan ve aynı şekilde kendi çabasıyla kurtulan Yılmaz Köksal’ın bu özverili oyunculuğunun basında ki yansımaları da bir röportajında şu sözleriyle geçmektedir;

“Çekimler esnasında kanım akmazsa o filmden aldığım parayı kendime helal etmem. Hayalim, sette ölmek.”

Destan filmi, Anadolu Westernleri konusunda Yeşilçam’ın kovboyluğa en çok yakışan oyuncusu Yılmaz Köksal’ın ve ondaki yeteneği keşfeden yönetmen Çetin İnancın bu tür üzerinde ki çalışmalarından günümüze en sağlam şekliyle ulaşabilenidir. İkilinin aynı dönemlerde çektiği Kara Memed ve Affedilmeyenler gibi filmlerin özellikle sansür kurulu tarafından paramparça edilmiştir. Yılmaz Güney’in Duvar filminde de görülen bir bebeğin doğumunun canlı olarak görüntülenmesi sahnesi, yıllar önce Kara Memed filmini benzer bir sahneden ötürü sansürün çarkları arasında ezen sebeplerden birisi olmuştur.

Spaghetti Westernlerin tüm kalıplarının (intikam, işkence, kan ve ırza geçme) kısa süreli bir avantür hikaye içerisine yedirildiği bu film, Yeşilçam serüveni 1971 yılında başlayan ve sitemizin Yeşilçamda Saman Alevleri serisinin potansiyel inceleme konularından birisi olabilecek Gül Taner’in Serdar Gökhan ile Evlat Acısı (1973) filmiyle beraber başrolde gözüktüğü tek filmdir.

DESTAN resim galerisi:

(Resimleri Orjinal boyutlarında görmek için üzerlerine tıklayınız)

Not: Yazımızda bahsedilen Yılmaz Köksal ve Çetin İnanç ortaklığında çekilen diğer Anadolu Western yapımı KARA MEMED’in orjinal fragmanını izlemek için buraya tıklayınız.