Melih Gülgen ile Derin sohbetler – Cemil Dönüyor

cemil_slayd

Melih Gülgen Anlatıyor CEMİL DÖNÜYOR

Melih Gülgen ile 2007 yılında yaptığımız sohbetimizi yeniden yayınlamaya devam ediyoruz…

Cemil filminin ikinci aşamasının çekimi 1977’ye denk gelmişti. Bu filmde de ilk CEMiL’e benzeyen bir çizgiyi izledik. Ana hikayenin oluşmasının ardından çekimlere başladık.
Ben normalde bir sinema salonunda kalabalığın içerisinde film izlemekten yana bir insan değilim, perdede film başladığı anda dikkatimi dağıtacak herhangi bir şeyin olmaması gerekir. Etrafta ki birisinin birşeyler atıştırması, yakınımda ki bir çiftin fısıldaşması dikkatimi dağıtır. Bu yüzden ofisimizin bulunduğu binanın alt katında montaj çalışmalarını gerçekleştirdiğimiz dairenin bir bölümünü sinema salonu olarak hazırladık.”

“Filmin 2000 metrelik negatiflerinin çekilmesinin ardından Cüneyt Arkın ile beraber ortaya çıkardığımız işi sinema odasında incelemeye başladım. Yapılan film beni tatmin etmemişti, izlerken bir rahatsızlık hissediyordum. Sorun perdede Cemil’in değil Cüneyt Arkın’ın oynamasıydı. Cüneyt Arkın’a “Sen Cemil değil Cüneyt Arkın gibi oynamışsın” diyerek çekilen bu negatiflerden vazgeçtim. Filmi tekrar çektik.

CEMİL DÖNÜYOR‘un çekimleri esnasında gerçek bir plato olarak kullandığımız mekanlardan birisi Eczacıbaşının Levent’te bulunan binasıydı. Grev sahnesi burada gerçek işçilerle beraber çekilmişti. Çekimler sürerken bizimle ilgisi olmayan üzücü bir kaza haberinin neticesinde işçilerin bir tanesinin öldüğü haberi geldi. Bu kişi grev sahnesinin bir bölümünde arka planda afişi bulunan gençtir. Bunun haricinde öğrenci olayları ve hesaplaşmaları içeren sahneleri kendi oyuncularımızla tasarladığımız mekanlar içerisinde gerçekleştirdik.”

Cahit Berkay’dan Harika Avcı’ya :

Cemil Dönüyor“Çekimlerin tamamlanmasının ardından bir süreliğine İran’a gitmem gerekiyordu. Cemil Dönüyor pratikte tamamlanmış bir film olmasına karşı müzikleri hazırlanmamıştı. İran’a gitmeden asistanım Samim Utku‘dan filmin müziklerinin dublajını yapmasını istedim. Seyahatin ardından filmin son şeklini incelediğimde yabancı müziklerle yapılmış bir dublaj vardı.* Kullanılan müzikler filmle beraber bir bütünlük sağlayamıyordu.
Cahit Berkay‘dan filme müzik yapmasını istedim. Berkay’la beraber ilerleyen yıllarda da ortak çalışmalarımız olmuştur. Genel seyriyle filmin tamamlanmasının ardından son hali izlenerek müzikler bestelenir. Bu konuda ki tek alternatif “Bedel” filmimdir. Bu filmde Cahit Berkay müzikleri senaryo üzerinden gerçekleştirmişti.

Cemil Dönüyor’un müzikal anlamda ki tek özelliği sadece Cahit Berkay tarafından bestelenmiş parçalar değildi. Filmin tiradı niteliğinde bir şiiri ve bayan vokali de vardı. Söz konusu şiir filmlerimizin fragmanlarında da konuşan Erdal Boratap tarafından yazılmıştı. Erdal esasında Yeşilçam’ın önemli bayan karakter oyuncularından Şükriye Atav‘ın oğludur. Filmin açılışında kullandığımız bu şiiri yine kendisi seslendirdi. Şiirin okunması esnasında arka planda duyulan ses te Harika Avcı‘ya aittir.”


Sansür:

1977 yılı içerisinde çektiğim diğer iki film olan Adalet ve Baba Ocağı, Cemil Dönüyor ile birlikte 1 yıla yakın bir süre sansüre takıldı. Cemil Dönüyor ve Adalet içerdiği politik mesajlar sebebiyle sansürde problem yaşatacak filmler olmalarına karşı Baba Ocağı herhangi bir politik gönderme içermeyen bir aile filmiydi.

Baba Ocağı‘nın çekimlerini 8 gün içerisinde tamamladım. Mukavele tarihlerinin zorlaması sebebiyle eldeki süre son derece kısıtlıydı. Sinema salonundan bir film seçtim. Kirk Douglas‘ın Brotherhood‘u uyarlanabilecek bir çalışmaydı. Filmi çekmeye karar vermemin ardından Cüneyt Arkın’ı çağırarak filmi izlettim. O bir yandan bir filmi izleyip yorumlarken bir yandan da çekimlere başladık. Ana filmi izleyerek aklımıza yerleşen yorumları sıcağı sıcağına çekimlere döktük. Baba Ocağı’nın bir sahnesinde akordeon çalan kadının arkasında ki Bülent Ecevit resmide ** sansür kurulunun filme getirmiş olduğu gösterilemez kararının sebebini oluşturdu. Açıkçası ana neden yine filmlerin çekimlerinden haberdar olmayan kurulun bu işe bir çeşit kılıf uydurmasıydı.

Cemil Dönüyor‘u ilerleyen yıllarda İtalya’da Gülgen Film adına açtığımız ofisimiz kanalıyla çeşitli dünya ülkelerine pazarlama şansımız oldu. Yunanistan’dan Arjantin’e kadar bir çok ülkede Cemil Dönüyor video olarak satıldı.”

Çekilemeyen Cemiller:

“1980 yılı yaklaşırken üçüncü bir Cemil filmi için gerekli hikayeyi toparlamaya başladım. Film bütünüyle o ana kadar sunduğumuz “Darbe Geliyor” mesajı üzerine kurulu olacaktı. Cemil’in üçüncü bölümü tamamen darbe üzerine şekillenen bir hikayeydi ancak 12 Eylül ile beraber darbenin fiilen gelişi bu filmi çekemememizi sağladı. Gerek kalmamıştı.

1980’li yılların ilk yarısında bugün kulaklara pek yabancı olmayan ancak o dönem için devrim niteliğinde bir fikri film haline getirmeyi planlıyordum. Çekemediğimiz üçüncü Cemil’in ardından alternatif olarak ürettiğim bu dördüncü hikaye tamamen 80 sonrasında Türkiye’nin önemli bir sorunu üzerine kuruluydu;

Kenan Evren ASALA‘nın eylemlerini durdurup örgütü darmadağın etmesi için Cemil’i görevlendirir. Ancak görev devletin bilgisi fakat denetiminin haricinde gerçekleşecektir. Cemil görevlendirildiği Avrupa’da yakalanması durumunda devlet onun eylemlerinden sorumlu olmayacağını açıklayacaktır.

Bu aykırı fikir tümüyle reddedilerek o dönem için çekim imkanı oluşmamıştı. Kabul edilemez fikir “Kenan Evren Cemil’i nasıl görevlendirebiliyor?” idi. Bugün geriye dönüp bakarsak yıllar sonra ortaya çıkarılan kimi derin bağlantılarla bu işin aynı yöntemlerle çözüldüğünü görüyoruz. Kontrgerilla’dan Abdullah Çatlı’lara uzanan bir süreç içerisinde bu sorun benzeri şekillerde çözülmüştü.

Bugün fillen yaptığımız filmleri incelersek CEMİL, CEMİL DONUYOR ve ADALET‘i bir üçleme olarak kabul ediyorum.”

Melih Gülgen

* Yabancı müziklerle yapılan dublajdan bazı örnekler Cemil Dönüyor içerisinde halen bulunmaktadır. Filmin bazı bölümlerinde Jerry Goldsmith – Cassandra Crossing ve Tangerine Dream – Sorcerer albümlerinden melodiler duyulur.
** Söz konusu akordeon sahnesi takip eden yıl çekilen Baba’nın Suçu filminde de bulunmaktadır.

Yazan: Gökay GELGEC – Yojimbooo

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir