Plak Kapaklarında Türkan Şoray

Yeşilçam ve popüler müziğin beraber yükseldiği 60’lar ve 70’ler boyunca piyasaya sürülen kimi 45’lik plaklarda filmlerde duyulan şarkılara da yer verilmiştir. Bu plakların ön ve/veya arka kapaklarında kah filmden bir sahneyi kah başrol oyuncusunu şarkı söylerken görürüz. Kapağında filmden sahneler taşıyan Yeşilçam film müziği temalı plaklar ve Yeşilçam yıldızlarının şarkı söylediği plaklar koleksiyonerler tarafından her geçen gün ilgi görmekte. Nicelik olarak bu tarzda yüzlerce plak olmasa da kimi zaman derin ve sabırlı araştırmalar gerektiren bu tema, meraklıları için ilginç süprizlerle dolu. 45’lik plakların yaygın format olduğu, sinema ve müziğin elele yükseldiği mevzubahis dönemde piyasaya sürülen bu plaklar aynı zamanda filmlerin reklamını yaparak dinleyiciden ilgi görmüştür.

Yeşilçam filmlerine bazen dönemin popüler şarkıları isim vermiş bazen de film ismine ve senaryoya uygun olarak usta müzik adamları tarafından bestelenen şarkılar, yönetmenler tarafından filmin yıldız oyuncularına ‘’film icabı’ da olsa söylettirilmiştir. Pop müziğin yükseliş döneminde hit şarkılar söyleyen ve TV aracılığıyla milyonlara tanıtılan pop müzik sanatçıları da müzikli filmler furyasına katılmış, öteden beri başrol oynayan assolist ve folklor sanatçılarının hegemonyasını kırmıştır. Bu etkiyle hit şarkıların isimleri filmlere isim olarak seçilmeye başlanmıştır. 14 Şubat 1977 tarihli Hey Dergisi’nde yayınlanan Sami Başaran imzalı ‘Sinema – Müzik İlişkilerindeki Yenilikler” isimli makaleyi incelediğimizde; 1976 yılında çevrilen filmlerin sekizde birinin ismini pop müzik sanatçılarının plaklarından/şarkılarından aldığını ve çevrilen filmlerin bazı pop yıldızlarına Yeşilçam yolunu açtığını görürüz. Bu filmlerin Anadolu’nun dört bir yanında gösterilmesiyle sanatçılar daha da geniş kitlelere ulaşmış, artan ilgiyle en çok yapımcılar bu işlerden kazançlı çıkanlar olmuştur. Eminim ki okuyucularımızın hatıralarında pek çok Yeşilçam filmimizle özdeşleşen müzikler ve şarkılar, unutulmaz sahneler vardır.

Ve Türkan Şoray Sahnede

Türkan Şoray Kazablanka sahnesinde

Uzun ve başarılarla dolu sinema kariyerinde pek çok kez şarkıcı rollerine hayat veren Türkan Şoray, yıllar geçse de asla unutulmayacak kült bir figür. Hatıralarımızda her daim taptaze, asil ve kıymetli. Şimdi zamanı biraz daha geriye saralım ve 14 Ağustos 1965 tarihli Pazar Mecmuası’nın kapağına bir göz atalım: Türkan Şoray’ın Şahane Konseri. Yıllar yılı sahne tekliflerini reddettiğini bildiğimiz Şoray yoksa konser mi vermiştir? Meraklı bir şekilde sayfaları çevirirken ‘’Türkan Şoray’a gecede 10.000 lira teklif edildi’’ manşetiyle birbirinden güzel sahne fotoğrafları görüyoruz. Haberde Sürtük filminin gazino sahnelerinin çekimi için gazetelere Türkan Şoray Kazablanka’da ilanları verildiğini, halkın yoğun ilgisiyle kapıların pencerelerin kırıldığını ve Şoray’ın Muhayyer Kürdi eser İçin İçin Yanıyor’u pek çok defa okuduğunu öğreniyoruz. Şoray, mecmuaya şarkıcılığı ile ilgili ‘’Sesim pek güzel değil ama, idare eder…’’ demiş. Film icabı verilen konser sonrasında ‘’Size her gece 10.000 lira. Benim gazinomda alaturka şarkıları okur musunuz?…’’ teklifinde bulunan bir gazinocuyu ‘’Size yarın haber veririm’’ diyerek geçiştirmiş. Günümüzde hayranlarıyla imza günlerinde buluşan Şoray, bu teklifleri anımsayarak: ”Ben film artistiyim şarkı okumam, sanatçı kendi işini yapmalı’’ demiştir. Filmlerinde gerçekten şarkı söylemese de (tek istisna; Gramofon Avrat (1978) filminde bir kuplede olsa okuduğu Kadri Şençalar bestesi Gezdiğim Dikenli Aşk Yollarında) aslında en güzel şarkıları her zaman en güzel o söyledi. Biz Yeşilçam sevdalıları Türkan Şoray söylüyor zannederek hep kendimizi kandırdık ve her defasında büyülendik.

Türkan Şoray Söylüyor- 2015

Yeşilçam düşlerimizde en güzel şarkıları söyleyen Şoray, yıllar yılı sahne ya da albüm tekliflerini reddetse de bir kaç yıl evvel çıkardığı Türkan Şoray Söylüyor isimli müzik albümüyle, kendi kalbinde sakladığı en masum, en gizli düşünü gerçek yapar ve bu hediyeyle hayranlarına şükranlarını sunar. Bu güzel süpriz Şorayseverleri mutlu etmiştir hiç şüphesiz.

Bu yazımızda Yeşilçam’ın bir numaralı kadın yıldızı Türkan Şoray’ın, kapağında yer aldığı plakları tanıtıyoruz. Amacımız; Şoray’ın yer aldığı tüm plak kapaklarını biraraya getirmek, plaklar ve filmlerde yer alan şarkılar hakkında kısa bilgiler vermek ve konuya ilgi duyan okuyucularımıza bir nevi yol haritası çizebilmek.

Dünyanın En Güzel Kadını (1968) Adnan Şenses – Dünyanın En Güzel Kadını / Funda – Televizyon Plak 64 (Arka Kapak)

Aynı tarihli kült film ‘’Vesikalı Yarim’’ in afişinde de kullanılan bu çizim, yıllar yılı ikonlaşarak Türkan Şoray hayranlarının hafızalarından silinmeyecektir. Çekimleri İzmir’de gerçekleşen filmde, birbirinden güzel kostümlerle ve danslarla sahneyi dolduran Şoray’a, şarkılarıyla Belkıs Özener ve Gülderen Gül eşlik ediyor. Adnan Şenses’in yorumladığı şarkı jenerikte yer alıyor.

Sonbahar Rüzgarları (1969) Yıldırım Gürses – Sonbahar Rüzgarları / Eski Sevda – Sahibinin Sesi 3390 (Ön Kapak) – 2 Farklı Kapak Versiyonu

Jenerikle beraber bu ölümsüz eseri Handan Kara’dan duyarız. Türkan Şoray’ın başrolü paylaştığı Ediz Hun ile dans ettiği sahnede yine bu şarkı duyulur. ‘’Ömrüm Benim’’ ve ’’Dönsen de Artık Sevemem Seni’’ gibi diğer klasikleşmiş eserleri yine Handan Kara yorumlar. Film boyunca tema müziği olarak duyulan enstrümantal versiyona Metin Bükey imzasını atmıştır. İki farklı kapak görselini paylaştığım eserin bestecisi Yıldırım Gürses’in kendi eserini yorumladığı bu plak, filmde kullanılmamıştır.

Buruk Acı (1969) Esin Engin – Buruk Acı / Allahım Affet – Televizyon Plak 192 (Arka Kapak) ve Gönül Yazar – Sen Bensiz Ben Sensiz / Buruk Acı – Arya 186 (Arka Kapak)

Adnan Özyalçıner’in Türkan Şoray adıyla yazdığı ve Yeni İstanbul Gazetesi’nde tefrika edilen romanın Yeşilçam versiyonu yıllar geçse de asla eskimeyecek bir klasik. Plakta söz yazarı olarak Türkan Şoray geçse de, Özyalçıner’in eşi Sennur Sezer’in sözlerini yazdığı Buruk Acı şarkısı filmini gölgede bırakacak kadar büyük bir eser. Bu ölümsüz dizeleri müziklendiren ise Teoman Alpay. Görselini paylaştığımız ilk plaktaki Esin Engin versiyonu filmin jenereğinde kullanılmıştır. Bu kapak görseli aynı zamanda filmin afişidir. Filmden hemen sonra şarkının artan popülaritesi ile Gönül Yazar da bu eseri seslendirmiş ve görselini paylaştığımız plak kapağında filmden hoş bir ana yer verilmiştir.

Ateşli Çingene (1969) İsmet Nedim – Gelincik / Dilara – Coşkun Plak 924 ( Arka Kapak)

Erich Von Stroheim’in yazdığı 1935 tarihli ‘’Paprika’’ isimli romandan uyarlanan ‘’Ateşli Çingene’’aynı zamanda usta yönetmen Metin Erksan’ın çekmiş olduğu ilk renkli film olma özelliğini taşıyor. Güftesini Sadık Şendil’in yazdığı ‘’Gelincik’’ şarkısını İsmet Nedim bestelemiş ve yorumlamıştır. Filmde bu eser Şükran Ay tarafından da seslendiriliyor. Yeşilçam plaklarına ilgi duyan okuyucularımızın Coşkun Film bağlantısından dolayı Coşkun Plak 45’liklerini takibe almasını öneriyorum. Plakların göbek etiketlerine dikkat edildiğinde film isimlerine rastlanacaktır.

Kölen Olayım (1969) Erol Büyükburç – Kölen Olayım / Aldandım (Mürüvvet) – Saner Plak 1002 (Arka Kapak)

Yeşilçam’a önemli katkılar veren Hulki Saner’in yapımcılığını üstlendiği bu filmde kullanılan şarkıların (Köle, Öp Beni, Yağmur Çiselerken, Sevemem Sevemem) sözleri bizzat Saner tarafından yazılmış, müzikler ise Erol Büyükburç imzası taşımakta. Bu filmde de Şoray’ın sahnede seslendirdiği şarkılara sesiyle Belkıs Özener destek veriyor. Karmaşık bir aşk üçgenini anlatan film acı sonla bitiyor.

Bülbül Yuvası (1970) Berkant – Bülbül Yuvası / Elma Şekeri –Televizyon Plak 195 (Arka Kapak)

Muazzez Tahsin Berkand’ın Külkedisi’nden esinlenmeler taşıyan eseri Bülbül Yuvası, 1961 tarihli ilk çevrimde olduğu gibi yine Nejat Saydam tarafından beyaz perdeye aktarılır (1970). İlk filmde enstrümantal olarak kullanılan Metin Bükey’in ölümsüz bestesi Bülbül Yuvası’na Ülkü Aker tarafından yazılan şahane sözler Berkant’ a ‘’Samanyolu’’ sonrası yeniden sükse kazandırır. Çok satan bu 45’lik ilerleyen tarihlerde Sevilen Plak ve Moda Plak tarafından da piyasa sürülür. Belgin Doruk – Göksel Arsoy – Kenan Pars üçlüsünün yerini yeni versiyonda Türkan Şoray – Tanju Gürsu – Murat Soydan üçlüsü alır. Filmden dört farklı sahneyi kapağına taşıyan bu plakta Berkant , mutlu sonla biten filmin final sahnesini bu güzel şarkıyla taçlandırıyor.

Hayatım Sana Feda (1970) Nesrin Sipahi – Kalbi Kırık Serseri / Söyle Sen Aşktan Ne Anlarsın – Odeon 10319 (Arka Kapak)

Türkan Şoray’ın film icabı söylediği tüm şarkıları yorumlayan Nesrin Sipahi, ‘’Kalbi Kırık Serseri’’ ile açılışı yaptıktan sonra, Şoray’ın dans şovuna aynı yıl yayınlanan ‘’Gel Şarkı Söyle’’(Orj: Vole Vole Frandole) ile hayat verir. Şoray’ın kör olduğu sahnede ‘’ Sevmek Bir Yalanmış’’, gazino seçmelerine girdiği sahnede ‘’Bebek’’, gazinoya dönüş yaptığı sahnede ‘’Artık Sevmeyeceğim’’ ve sevdiği adamı (Cüneyt Arkın) bulduğu sahnede ise ‘’Duyduk Duymadık Demeyin’’ şarkılarını duyarız. Film boyunca seyirciyi büyüleyen Şoray, rolünün hakkını fazlasıyla vermiştir.

Arım Balım Peteğim (1970) Nesrin Sipahi – Yar Saçların Lüle Lüle / Hasret – Odeon 10355 (Arka Kapak) ve Arım Balım Peteğim / Siyah Gözler – Odeon 10356 (Arka Kapak)

Odeon firmasının ‘’Altın Seri’’sine ait bu iki plakta Nesrin Sipahi’ye bir önceki filmin plağında olduğu gibi yine Süheyl Denizci Orkestrası eşlik etmiş ve aranjeler yine Norayr Demirci tarafından yapılmıştır. Tanju Okan’ın yeri göğü inleten hit şarkısı ‘’Hasret’’ plakta yer almasına rağmen filmde kullanılmamış, filmin akışına uygun olarak ’’Aşkın Kanunu’’ tercih edilmiştir. Şoray, başrolü yine Cüneyt Arkın ile paylaşıyor. İkinci kapakta gördüğümüz çiftin vals sahnesi unutulmazlardan. Filmde alışılmışın dışında kısa saçlı imajıyla görünen Türkan Şoray, zerafetin doruk noktası.

Sevmek ve Ölmek Zamanı (1971) Semiramis Pekkan – Senden Vazgeçemem / Sen Ne Dersin De Olmaz – Odeon 10379 (Arka Kapak) ve Gülelim Sevelim / O Karanlık Gecelerde – Odeon 10381 (Arka Kapak)

Halit Refiğ’in yönetmen koltuğunda oturduğu bu filmdeki şarkılara Süheyl Denizci ve Ümit Aksu Orkestraları eşlik ediyor. Semiramis Pekkan diskografisinde önemli yer tutan bu iki plak her daim popüler ve dinleyiciden ilgi görmekte. Filmin orjinal afişindeki görseller ikinci plağın kapağında da kullanılmıştır.

Gelin Çiçeği ( 1971) Selçuk Ural – Sende Vazgeç Sevgilim / Tatlı Yalan – Coşkun Plak 1174 (Açılır Kapak İç Fotoğraf)

Şimdiye dek tanıttığımız plaklardan farklı olarak iç kapakta yer alan ve kullanılan fotoğrafta film sahnesi olmayan bu ilginç örnekte, Türkan ŞoraySelçuk Ural ikilisini söz yazarı Sezen Cumhur Önal ile birlikte görüyoruz. Filmde ‘’Sende Vazgeç Sevgilim‘’ i önce Selçuk Ural’dan sonra Belkıs Özener’den dinliyoruz. Özener sırayla ‘’Yanan Mum’’, ‘’Ben Bir Köylü Kızıyım’’ ve ‘’Gel’’ şarkılarının icrası ile Şoray’ a eşlik ederek kulakları mest ediyor. ‘’Al Yanaklım’’da ise muhteşem bir Özener – Ural düeti dinliyoruz.

Çile (1972) Belkıs Özener – Çile / Hayat Sevince Güzel – Saner Plak 1023 (Arka Kapak)

Burhan Bolan’ın senaryosunu yazdığı ve Yücel Çakmaklı’nın yönettiği bu filme ismini veren ‘’Çile’’ ve filmde kullanılan ‘’Hayat Sevince Güzel’’ Belkıs Özener yorumuyla gel zaman git zaman unutulmaz film şarkıları arasına girmiştir. Hulki Saner bestesi ‘’Çile’’ enstrümantal versiyonu ile filmin tema müziği olarak da kullanılıyor. Filmde rol alan Lale Belkıs farklı bir ‘’Çile’’ şarkısıyla (Orjinali: Comment Faire Pour Oblier) film müziklerine destek veriyor.

Cemo (1972) Fikret Hakan – Cemo / Dedikleri Gerçek İmiş – Radyofon Plak 001 (Ön Kapak)

Kemal Bilbaşar’ın aynı isimli romanından Ayşe Şasa’nın senaryolaştırdığı ve Atıf Yılmaz’ın yönettiği kült film Cemo’da başrol oyuncusu Fikret Hakan şarkı söyleyerek film müziklerine katkı veriyor. Hakan’ın ilk 45’liği konumundaki bu plakta, Yalçın Tura’nın bestelediği müzikleri Dün Bugün Yarın Orkestrası ve Osman Bayşu icra ediyor.

Dönüş (1973) Seha Okuş – Hasretinle Yandı Gönlüm / Niye Küstün – Radyofon Plak 002 (Ön Kapak)

Akün filmin yapımcılığını üstlendiği başyapıt mertebesindeki bu filmin müzikleri de Yalçın Tura’ya ait. Eserleri yorumlayan Seha Okuş’a İstanbul Gelişim Orkestrası eşlik ediyor. ‘’Hasretinle Yandı Gönlüm’’ yıllar geçse de asla eskimeyecek bir şaheser. Aynı dönemlerde şarkıyı yorumlayan Edip Akbayram bu ölümsüz şarkıyı keşfediş hikayesini bakın nasıl anlatıyor: ”Evde birgün oturuyordum, televizyon seyrediyordum. Kadir İnanır ve Türkan Şoray’ın bir filmi oynuyordu. Filmin adı da ‘Dönüş’. Aşağıdan bir fon müziği geliyor. Halk Müziği’nden bir bayan okuyor. Şarkıyı dinler dinlemez beynimde fırtınalar oluştu benim. Ya ben bu şarkıyı o kadar güzel okurum ki dedim ve hemen şirketimi aradım. O zaman Bayşu Müziğin sahibi rahmetli Osman Bayşu’ya ‘’Hasretinle Yandı Gönlüm şarkısını biraz önce dinledim. Lütfen kime ait olduğunun, izninin alınması ve hemen albüm için kolları sıvayalım, kimse duymadan bu albümü yapmak istiyorum’’ dedim. Şarkıyı bestecisinden izin alarak hemen albümüze koyduk. Şarkı beyninizde şimşekler çaktırdığı zaman, doğru adresine gider. Hasretinle Yandı Gönlüm benim hit olmuş klasiklerimden, dinlediğim an beni vurmuştur”

Dert Bende (1973) Kamuran Akkor – Kabahat Seni Sevende / Ben Kalbimi Bilmezmiyim – Kervan 006 (Ön Kapak) ve Kader Çıkmazı / Düşmanlarım Çatlasın – Kervan 007 (Ön Kapak)

Türkan Şoray şarkıcı rolünde görünmediği Çile, Cemo ve Dönüş filmlerinden sonra tekrar şarkıcıyı canlandırarak bu iki plak kapağının da ön yüzünde yer alır. Arka kapakta film şarkılarını seslendiren Kamuran Akkor vardır. Ön yüzleri tamamen aynı olan bu iki plak kapağını birbirinden ayıran arka yüzde yazılı olan şarkılardır. Akkor’un külliyatında önemli yer tutan ‘’Dert Bende’’ ve ‘’Bir Teselli Ver’’ şarkıları da filmde kullanılmıştır.

Toplama Albüm (1986) – En Güzel 13 / Arabesk 1986 – Türküola 7522

Türkan Şoray kapak 0067

Arabesk’in altın döneminde Türküola Almanya etiketiyle çıkan bu toplama uzunçaların her iki yüzünde de Türkan Şoray’ı görüyoruz. Film müziği olmaması ve uzunçalar olmasıyla istisnai konumdaki bu plağı sizlerle paylaşmakta bir sakınca görmedik.

Not: Arşivindeki 45’lik plak kapaklarını yazıda kullanmam için benimle paylaşan değerli koleksiyoner Doğan Dönmez’e teşekkür ederim.

*Yazıda yer alan plaklar, filmlerin vizyon tarihine göre sıralanmıştır.

Hazırlayan: Sabahattin BİLGİÇ – Eylül 2018

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir