Ülkenin çoğunluğu Kemal Sunal‘la benzer şartlarda yaşar. Genelde geçim sıkıntısı olmak üzere çeşitli sorunlarla boğuşur. Oraya buraya borcu vardır, çocuğunu ameliyat ettirecek para bulamaz ya da evinden atılabilir. Bu sorunların üstesinden gelecek kahramanı gerçek hayatta bekler belki ama beyazperdede Kemal Sunal‘ı izlemesiyle kendi kahramanını bulmuştur. Bazen bilerek bazen kendiliğinden ama halkın yararına yaptıklarıyla Kemal Sunal Filmlerindeki Politik Göndermeler dizisine devam ediyoruz.
Kemal Sunal, mizahın gücüyle, saf ve dürüstlüğünü kendine silah yaparak haksızlıkla, halkı kazıklamaya çalışanlarla savaşmayı bilmiştir. Halkın çektiği ıstırabı dindirebilmek için gerekirse canını bile vermeye hazırdır 1986 yılında çekilen Deli Deli Küpeli filminde. “12 Eylül’ün bir türlü uğramadığı”, esnafın haklı kazıkladığı kasabanın hakkından ancak bir deli gelebilecektir. Ortağıyla birlikte halkı kazıklayan kasap, fırıncı, toptancı, eşkıya ve politikacıdan intikamını kendi yöntemleriyle alacak, halkın kahramanı olacaktır.
Kemal Sunal’ın buna benzer “Halk kahramanlığı” çoğu filminin özünü oluşturur. Filmlerinde genelde aynı toplum kesimindedir, ezilenlerin, garibanların babasıdır. Örneğin Yüz Numaralı Adam filminde, bütün beceriksizliği ve “girdiği bir işte en fazla 4 saat çalışabilmesine” rağmen, reklam dünyasının ve iş hayatının kirli çamaşırlarını ortaya döker. Reklamcıların, şirketlerin işe yaramaz mallarını satmak için çevirmeyecekleri oyunların olmadığını TRT ekranlarından haykırır.
Yedi Bela Hüsnü filminde, mahallelinin evlerinin yıkılmasına karşı çıkacaktır.
Kemal Sunal, 1983 yapımı Tokatçı’da alnının teriyle çalışarak kazandığını yankesicilere kaptırmış ve yeni bir yola girmiştir. Asker arkadaşı Şevket, ona tokat atmasını öğretir. Tokadını, eroin kaçakçısı, çocukları kaçırıp dilendiren vicdansız adam, dolar vurguncusu ve tapusu olmadığı halde hazine arazilerinin üzerine oturan ağaya atar. Robin Hood gibi kötülerden aldığını halka dağıtmıştır. 1980’de çevrilen Gerzek Şaban adlı çift karakteri oynadığı filmde de, mahallelinin yıkılmak üzere olan evleri için gereken parayı bularak evleri kurtarır.
Kahramanlık üzerine filmlerden en belirgini belki de 1979 yapımı Umudumuz Şaban filmidir. 1980 öncesi dönemi anlatan yazılarda, belgesellerde Bülent Ecevit adının dağa taşa “Umudumuz Ecevit” diye yazıldığı anlatılır. 1979 yapımı bu film de aynı şekilde işlenir. Kendisini kovboy filmlerinin etkisine fazlaca kaptırmış Şaban, miras kalan kahveyi devralmaya İstanbul’a gelir. Tanık olduğu cinayetin üzerinde kalması onu mapusa gönderir ancak bir kurtarıcı arayan mahalleliye de umut olacaktır. “7 kişiyi öldüreni Adalet Bakanı’nın bile kurtaramayacağı” bir dönemde çevrilmiş filmde kendine rüşvet olarak verilen parayla mahalleye ilkokul yaparak kötü adamlara bir gol daha atar.
1980 darbesi öncesi, sokaklarda patlayan bombalardan mahalleliyi koruyarak haklı bir ün kazanmıştır Korkusuz Korkak filminde.
Köylü / mahalleli borçları Kemal Sunal için ödenmesi gereken borçlardır, kendi borçları gibidir. Atla Gel Şaban filminde at yarışından kazandığı parayla, Üç Kağıtçı filminde ağanın rüşvetiyle, Umudumuz Şaban’da yine verilen rüşvetle, Davaro’da eşkıyanın servetiyle ödenir o borçlar. Toplumun borcu Kemal Sunal’ın boynunun borcudur.
Davaro’daki bir güzel ayrıntı da, filmin final sahnesinde annesi’nin Memo’ya “Şahinim” diye seslenmesidir. Şahinim lakabı, Yaşar Kemal’in İnce Memet romanında İnce Memet’e takılmıştır. İnce Memet de ağaya karşı dağa çıkıp, köylülerin hakkını savunur, aynı köylülerin borçlarını ağanın suratına fırlatan Memo gibi. Türkçedeki onlarca lakaptan Şahinim sözünün seçilmesi sanırız tesadüfi değildir.
Bilgi Deposu: Yazıda ismi geçen Kemal Sunal Filmleri (Yazısı olan filmleri okumak için üzerine tıklayabilirsiniz) :
Yüz Numaralı Adam (1978), Korkusuz Korkak (1979), Umudumuz Şaban (1979) , Gerzek Şaban (1980), Davaro (1981), Üç Kağıtçı (1981), Tokatçı (1983), Atla Gel Şaban (1984), Deli Deli Küpeli (1986),
Yazan ve Derleyen: Gürol Yüksel
