İkinci dünya savaşından sonra (1939 – 1945) “yenidünya düzeni” olarak iki kutuplu bir dünya kurulmuştu; ABD ve Sovyetler Birliği. Her iki devlette kendi siyasi, ekonomik ve askeri düzenlerini dünyaya hakim kılmak için kıyasıya mücadeleye girmişti. Türkiye ise bu yeni dünya düzeni içerisinde kendi konumunu belirlemeye çalışıyordu. Sovyetler Birliği’nin Türkiye’den Kars, Ardahan ve Boğazların denetimini talep etmesiyle birlikte Türkiye; ABD ile ilişkilerini sıkılaştırdı ve Rusya’ya karşı tercihini, ABD’nin kurduğu demokratik, laik ve liberal düzenden yana yaptı. 1949 yılına geldiğimizde ise o yıl karşıtlıkların bir araya geldiği ya da yeni doğumların olduğu bir dünya görüyoruz. O yıl NATO kuruldu, savaş sonrasında Demokratik Almanya Cumhuriyeti kuruldu, Türkiye’de İmam Hatip Liseleri açıldı, Fenerbahçe’nin yeni stadı açıldı, İlkokulların dördüncü ve beşinci sınıflarında din dersi okutulmaya başlandı, Necip Fazıl Kısakürek kumar oynarken polis tarafından yakalandı, Sabahattin Ali’yi öldüren Ali Ertegin’in yargılanmasına başlandı, Yazar Rıfat Ilgaz, Cumhurbaşkanına hakaretten üç yıl, Mısır Kralı ve İran Şahı’na hakaretten yedi ay, Aziz Nesin de Mısır Kralı ve İran Şahı’na yayın yoluyla hakaretten yedi ay hapis cezası aldı, Devlet Tiyatro ve Operası TBMM’de kabul edilen yasayla Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak kuruldu. İlk genel müdür, Muhsin Ertuğrul oldu, Devlet Tiyatro ve Operası kuruldu.
Ve Takvimler 13 Ekim 1949’u gösterdiğinde, İstanbul Eyüp’te dünya güzeli bir bebek dünyaya geldi. O yeşil gözlü bebek, Türkiye’nin en güzel yüzü olacaktı. Onun adı; Tahsin Tarık Üregül. O bebek yüzlü, Türk Sineması’na “Tarık Akan” adıyla damga vuracaktı. (O yıl yaşananlara bakıldığında, sanki Tarık Akan’ın hayatı boyunca destek olacağı ya da mücadele edeceği oluşumların onunla aynı yıl dünyaya geldiği bir yıl. Yaşananlar bu yönleriyle biraz enteresan.) Tesadüf o ki, anne ve babasının adı da Yaşar’dı. Yaşar anne ve Hüseyin Yaşar babanın tekne kazıntısı oğluydu. Tarık Akan’ın anne tarafı Kırım göçmeni olarak 1805’te İnebolu’ya yerleşmişti. Baba tarafı ise İstanbulluydu. Şeceresi Osmanlı sarayına uzanan baba tarafı, Abdülhamit ve Abdülmecit dönemlerinde sarayda kurulan orkestrada flüt çalıyordu.
Tarık Akan, ailesiyle ilgili bilgileri 2005 yılında, Ali Karadoğan’ın hazırladığı “Bir yüzün iki hali” kitabında şöyle anlatıyor; TARIK AKAN: “Baba tarafım tamamen Osmanlı’nın çok köklerine iniyor. Baba tarafından büyük büyük babam, sarayda klasik müzikte Abdülhamit ve Abdülmecit zamanında flütçüymüş. Donizetti ile beraber çalmışlar. Türkiye’de ilk kurulan, Osmanlı’daki klasik müziğin içerisinde yer almış dedem. Ondan evvelde zaten sarayda çalışırmış. Babaannem Beşiktaşlı, yer olarak oralı. Kütüğümüz de Beşiktaş’tadır zaten. Anne tarafı İnebolu. 1805 Kırım göçmeni. Dedem, annemin baba tarafı tamamen oradan gelme. Babam, ben kendimi bildim bileli klasik müziğe çok hayran bir kişiliğe sahipti. Tiyatroyu çok seven, kendi içinde de arkadaşlarıyla beraber oturduğu zaman inanılmaz şekilde arkadaşlarını etkileyecek komedi yeteneği vardı. Onda dolayı o dönemde sürekli olarak radyoda ve evde klasik müzik ve fasıl dinlenirdi.”
İnternette yer alan, Tarık Akan’ın Gümüşhaneli olduğuna dair bilgiler ise tamamen gerçek dışı. Tarık Akan’ın Gümüşhane ile ailesel hiçbir bağlantısı yok. Anne tarafı Kırım göçmeni, baba tarafı İstanbullu. Doğum tarihi ise, ben de dahil Türkiye’de birçok insanın yaşadığı bir sorun olan yanlış kayıt sorunu. Yani nüfus cüzdanına yazdırılırken, doğduğu tarih farklı tarih yazılmış; 13 Aralık 1949. Doğumundan tam 2 ay sonrası. Nüfus cüzdanı 2 ay sonra alındığı için, nüfus memuru tarafından kimliğin verildiği tarih cüzdana düşülmüş. Bu yüzden 13 Aralık, herkes tarafından bilinen ve resmiyette geçen tarih olduğu için, Tarık Akan hayranlarının kutladığı tarih. 13 Ekim ise hayat arkadaşı Acun’un düzenlediği, yakın dostları ve aile içinde kutlanan tarih oldu. Tarık Akan, Ses Mecmuası kapak yıldızı olduğunda ise, Ses Dergisi röportajı sonrası dergide yanlışlıkla 1948 tarihi yazılmış. Bazı sahaflar ve eski Tarık Akan fanları da 1948 tarihini doğum yılı olarak kabul etmekte. Fakat gerçek doğum tarihi 13 EKİM 1949. Ama gerçekte bizler Tarık Akan’ı 13 Ekim ve 13 Aralık’ta değil, her gün sevgi, saygı ve özlemle, büyük bir hasretle anıyoruz. İyi ki doğdun Tarık Akan, iyi ki doğdun. Seni asla unutmayacağız…
Sinematik Yeşilçam için Hazırlayan : Murat Hattatoğlu – Ekim 2021
