Şenol, Birol, Gol filmi sinemamızda çok az örneği olan futbolcu filmlerinden bir tanesi. Ancak ve maalesef filmin bir kopyasına ulaşamadık. Film ile ilgili olarak elimizde bir kaç kare, dönemin tanıkları, filmin afişi, kitaplarda yazılanlar var.
Filmde yer alan diğer futbolcu Birol Pekel 2004 yılında aramızdan ayrılmıştı Beşiktaş ve Fenerbahçe’nin unutulmaz isimlerinden Şenol Birol ise geçtiğimiz günlerde (3 Mart) tarihinde aramızdan sessiz sedasız ayrıldı. Böylece bu kayıp filmin 3 başrol oyuncusu da aramızdan ayrılmış oldular.
İşte bu yüzden seneler önce site arşivimize eklediğimiz ancak film kayıp olduğu için kullanmadığımız bazı notları yayınlama kararı aldık. Bu derlediğim yazı filmi izlemediğim için bir film incelemesi değil ama film üzerine sanırım internet üzerindeki en net derleme oldu. Özellikle Savaş Ay’ın yazısı çok özel. İleride bu konu ve film üzerine detaylı araştırmacılar için bir kapı açabildiysem ne mutlu bana. Derlediğim bilgilerle ilgili kaynakçayı en aşağıda bulacaksınız.
Necdet Tosun, Şenol Birol , Fatma Girik ve Faruk Pekel
Şenol Birol
1937 yılında Rize’de doğdu o dönemin en eğitimli futbolcularından biriydi. Edebiyat Fakültesi’ni bitiren Şenol, futbola Zonguldak Kilimlispor’da başladı. Daha sonra Rize Güneşspor ve Sarıyer’de forma giydi. 1958-59 sezonunda Sarıyer formasıyla attığı goller onu, ülkenin en çok konuşulan forvetlerinden biri haline getirdi. Başta Beşiktaş olmak üzere Galatasaray ve Fenerbahçe de genç golcüyü renklerine bağlamak için harekete geçti. Ancak Şenol’un tercihi Kara Kartal oldu. Forvetteki partneri Birol’la birlikte attığı goller yüzünden tribünlerde, “Şenol-Birol gol” tezaruhatı yapılmaya başlandı. İlk 3 sezonda 42 golü rakip ağlara bırakan Şenol’un Beşiktaş formasıyla en başarılı dönemi 1962-63 sezonuydu. Son haftaya kadar Galatasaray’la şampiyonluk için çekişen Beşiktaş, son maçında ikincilikte kalırken, Şenol sezonu 41 maçta 34 golle tamamladı. Bu sayı Şenol’a “bir sezonda en çok gol atan Beşiktaşlı” unvanını da kazandırıyordu. 1962-63 sezonu bitiminde Birol’la birlikte Beşiktaş’tan ayrılıp Fenerbahçe’ye giden Şenol Birol, futbola veda ettikten sonra çeşitli takımlarda teknik adamlık yaptı.
Birol Pekel
1938, Kadıköy – 7 Şubat 2004) Beşiktaş ve Fenerbahçe’nin unutulmaz futbolcularından. Birol Pekel, İstanbul Ticaret Lisesi’nde sporla tanıştı. Üç çocuklu bir ailenin tek oğlu olan Birol Pekel, Beylerbeyi’nde lisanslı olarak basketbol oynarken Hakkı Yeten tarafından keşfedilerek tesadüfen futbola geçiş yaptı. Beylerbeyi’nde soliç olarak çok başarılı maçlar çıkartarak büyük kulüplerin dikkatini çekti. 1959 yılında transfer olduğu Beşiktaş’ta 1963’e kadar 131 lig maçı oynadı ve 26 gol kaydetti. Türkiye Kupası’nda da Beşiktaş adına 5 gol attı. 17 kez Milli Takım formasını giydi. Birol Pekel, o dönemlerin ünlü sloganı, “Şenol – Birol Gol”ün kahramanlarından biriydi. Hatta Fatma Girik’le başrolünü paylaştıkları “Şenol Birol Gol” adlı filmde rol almışlardır. Şenol Birol ile birlikte Beşiktaş’ta çok başarılı maçlar çıkarttıktan sonra yine Şenol’la birlikte 1963 yılında Fenerbahçe’ye transfer oldu. Beş yıl sarı-lacivertli formayı giydikten sonra 1968 yılında futbolu bıraktı. Futbolu bıraktıktan sonra önce ticaretle meşgul oldu ve spor yazarlığı yaptı. 1975/1976 sezonunda Antalyaspor’da antrenörlük görevinde bulundu. 1987/1988 sezonunda ise kısa dönem Fenerbahçe’nin teknik direktörlüğünü yaptı. Aynı zamanda sarı-lacivertli kulübün Yüksek Divan Kurulu üyesi de olan Birol Pekel, 7 Şubat 2004 günü İstanbul’da vefat etti. (2)
1965 yapımı film
Senaryo ve Yönetmen: Nejat Saydam Kamera: Orhan Kapkı Yapım : Akün Film / İrfan Ünal
Konu: İki kafadar futbolcumuz, Sarıyer’de balıkçılık yaparak geçinen ve semtleri’ndeki futbol takımının «B» kadrosunda yer alan iki fakir kardeştir. Balıkçılıktan kazandıkları para, geçimlerine yetmez. Kiralarını veremeyecek duruma gelirler. Ev sahipleri onları evden çıkarmak kararı alır. Üstelik Şenol, kiracısı bulundukları evin kızına da aşıktır. Bir gün, kulüpleri Beşiktaş’ın iki as oyuncusu, önemli bir maç arifesinde sahaya çıkamayacak durumda olunca takımın Fenerbahçe ile yapacağı maçta, oynatılırlar. O günden sonra iki kardeşin yıldızları parlar, gün geçtikçe. yükselirler. Fakat, kulüpleri transfer ayında umdukları anlayışı göstermez.
Onlar da Fenerbahçe’ye geçip orada futbol oynamaya başlar. Ama, şöhret, şampiyonluk, güzel kadınlar kısa zamanda Şenol’un başını döndürecektir.
Not: Esen Püsküllü ve Yusuf Sezgin bu yıl (1965) Ses Mecmuası’nın düzenlediği yarışmada Finalist olmuşlar ve ilk filmlerini çevirmişlerdir.
Ses Dergisi’nden: «Şenol, Birol, Gol», geçenlerde seyrettiğimiz «Taçsız, Kral» dan daha iyi niyetli ve iddiasız bir çıkış noktası bulmuş. Spor alanında ün yapmış kişinin biyografilerini anlatmıyor. Senaryo, biraz daha’ gerçeğe yaklaşan, bu konunun derinine daha gayretle sokulan’ bir ,anlayışla hazırlanmış. Ama, futbol, kendine has özelliklerini verebilen, sporcuların’ içinde yaşadıkları dünyayı tam olarak aksettirebilen bir filim niteliğinde’ değil. Bütün bir filmın en üzerinde durulması gereken sahneler, eli çabuk bir rejisörün ve şartların azizliğine uğramış (8 Kasım 1965 Ses Mecmuası.)
“Şenol Birol Gol” filmiyle şöhretini yeşil sahalardan Yeşilçam’a taşıyan Şenol Birol’un hayatından kesitlere yer verilen kitapta aynı zamanda Fatih Sultan Kar’ın kendisiyle yaptığı uzun söyleşide su yüzüre çıkan futbol hayatıyla ilgili çok özel anekdotlar dikkat çekiyor. Ayrıca basının renkli isimlerinden Savaş Ay, Eyüp Karadayı, Tevfik Yener ve Şenol Birol’un futboldaki son durağı Rize’deki günlerinin yakın tanığıSelahattin Bakır’ın birer yazısı yer alıyor.
“Şenol Birol, gol ve ölüm(süzlük)” Gazeteci Savaş Ay yazısında ‘Şenol Birol Gol’ efsanesini şöyle tanımlıyor: ‘İlle de Şenol ve Birol da vardır uslarında. Ve çarşambaları; daha antrenman sırasında, o denli yakın olduğumuz Şenol ve Birol’u seyretmenin devamı burada bu sahada gelecektir diye beklemektedir cümlemiz. Neyi mi? Cümleyi tamamlayan o muhteşem hediyeyi. Yani rakip filelere gidecek bir golü. Yani o zaman tamam olacak. Şenol Birol Goool! olacak”
Kitapta 7 Şubat 2004’te 66 yaşında hayata veda eden arkadaşı Şenol Birol’a attırdığı goller nedeniyle ‘Şenol, Birol, gol’ sloganının doğmasına yol açan muhteşem ikiliden Birol Pekel ile ilgili hatıralara da yer verilmiş.
Gol : Şenol Birol Şenol Birol; Çankırı, Zonguldak ve Rize’de kendisini yetiştirdi. 1958-59 sezonunda Sarıyer formasıyla attığı goller onu, ülkenin en çok konuşulan forvetlerinden biri haline getirdi. Başta Beşiktaş olmak üzere Galatasaray ve Fenerbahçe de genç golcüyü renklerine bağlamak için harekete geçti. Ancak Şenol’un tercihi Beşiktaş’tan yana oldu. Forvetteki eşi Birol’la birlikte attığı goller yüzünden tribünlerde, “Şenol-Birol gol” tezahüratı yapılmaya başlandı. Şenol Birol, Metin Oktay’ın ünlü 38 gol kaydettiği 1962-63 sezonunda 34 golle ikinci olmuştu. Bu sayı Şenol’a ‘Bir sezonda en çok gol atan Beşiktaşlı’ ünvanını da kazandırıyordu. 1962-63 sezonu bitiminde Birol’la birlikte Beşiktaş’tan ayrılıp Fenerbahçe’ye transfer oldu. ‘Şenol Birol Gol’ tezahüratı artık Fenerbahçe taraftarının dilinden düşmüyordu. Fenerbahçe forması altında iki kez şampiyonluk yaşadı.
Taçsız Kral’a karşı, Şenol Birol Gol Bir rakip takım asının, Metin Oktay’ın ‘Taçsız Kral’ filminden hemen sonra Fenerbahçeliler de kendilerini film piyasasında göstermişlerdi. En uygun konu, adeta ikiz kardeşler haline gelmiş Şenol-Birol’u perdeye aksettirmekti. Kendilerine eşlik eden Fatma Girik’le filmin çekimlerinde neşe içindeydi. Nejat Saydam’ın yönettiği ‘Şenol Birol Gool’ün öyküsü, balıkçılık yapan iki kardeşin üzerine kuruludur. Daha sonra bir takıma yedek futbolcu olarak transfer olan kardeşler, bir maçta sakatlanan futbolcuların yerine girince yaşamları değişiyordu. İki ünlü futbolcunun karşısındaki yıldız da Fatma Girik’ti..Ünlü futbolcuların oynadığı filmlerin bir özelliği, maç dışı sahnelerde ‘figüran’ olarak takım arkadaşlarını da görebilmeniz. Örneğin ‘Taçsız Kral’ın bir sahnesindeki Galatasaray ve Milli takım kaptanı Baba Gündüz (Kılıç) gibi. Başrollerini Beşiktaşlı Birol Peker’le Şenol Birol’un paylaştığı ‘Şenol Birol Gool’ adlı filmde ise Fenerbahçeli Şükrü (Birand) ile Ogün’ü…
Gol Kralı Şenol Birol 3. Lig’le 1968’de profesyonelliğe adım atan Rizespor’un kuşkusuz en renkli portresi Şenol Birol’du. Uzun yıllar Beşiktaş, Fenerbahçe ve Karşıyaka takımlarının Birinci Lig’de formalarını giyen, ortaya koyduğu üstün performansla A Milli Takım’ın da asları arasına katılan Şenol Birol, birikim küpü olarak döndüğü memleketi Rize’ye bu ilk sezonunda antrenör futbolcu olarak hizmet etmenin onurunu yaşadı. Üstelik takım arkadaşlarının hem teknik direktörlüğünü yapmış, hem de kaptanlık pazubandını koluna takarak yeşil-beyazlı forma ile sahaya çıkıp ter akıtmıştı. Sergilediği bu onur ve vefa yüklü futbol mesaisini, 1968-69 sezonunda Rizespor hesabına atılan 38 golün tam yarısına (19 gol) imza atarak perçinleyecek, gol kralı olacaktı
1968-69 sezonunda Rize, Altındağ’ı da Rize Şehir Stadı’nda gole boğarken (5-1) bu galibiyette, büyük pay üç gole imzasını atan Şenol Birol’a aitti. Aynı Şenol, başkent deplasmanındaki 3-1’lik Barbaros maçının rövanşında da sahneye çıkmış, attığı üç enfes golle adeta ‘Skor tabelası benden sorulur’ demişti.
Şenol Birol’un onurlu mesaisi
O günlerde Türk futbolunun nabzını tutan ünlü Fotospor dergisi de, bu olaya Şenol Birol özelinden yaklaşıyor ve şu ifadeleri kullanıyordu; ‘Yılların futbolcusuydu. Adına sloganlar yapılmıştı. Rize’de futbola başlamış, Sarıyer’de kendini göstermiş, Beşiktaş’ta büyümüş, Fenerbahçe’de devleşmişti. Sonra kader memleketine döndürmüştü. Rize’ye, Rizespor’a. Yeni takımının başarıları peşinde koşuyordu.
2004 yılında Fenerbahçe’deki evinde ziyaret ettiğim Birol Peker’in, dostunu anlatırken gözleri doluyor, hüzünleniyordu. Birol Peker, Şenol Birol’u şöyle anlatıyordu :’Çakı gibi bir delikanlıydı, topun nereden ve nasıl gelebileceğini, atacak adamdan daha iyi bilirdi. Futboldaki bu üstün meziyetleri, sosyal yaşantısında da onunla beraberdi. Dert ortağı idik birbirimizin. Bana ufacık bir şey olsa benden çok üzülürdü. Kardeşten daha yakındık. Yan yana oynadığımız zaman garip bir kuvvet gelirdi içime, istediğim gibi oynardım. İkimiz de yıllarca destek olmuştuk yek diğerimize.
Santrası bile yapılmayan gol Birol Peker Şenol’un bir golünü şöyle anlatmıştı: ‘Birol Peker topu almış, tam sürecek, pas atacak, 15 metreden kopup gelen Şenol topa 35 metreden öyle bir çakıyor ki doksana takılıyor top. ‘Sanki gökten indi yanıma’ demişti bu gol için. Müthiş bir sol ayağı vardı Şenol’un. Yine Şenol’un unutulmayan bir golü var. Beşiktaş’tan Fenerbahçe’ye Birol’la beraber o yıl transfer olmuşlar. İlk yarının son maçı. Beşiktaş beş puan önde. Maçın bitimine beş saniye var. Şenol onsekiz üstünde yakaladığı topa vurdu ve golü attı. Hakem golü verdi ve maçı bitirdi. Santrası bile yapılmayan goldü bu. Fenerbahçe o maçta aldığı hızla şampiyon olmuştu.’
İlk üç sezonda 42 golü rakip ağlara bırakan Şenol’un Beşiktaş formasıyla en başarılı dönemi 1962-63 sezonuydu. Son haftaya kadar Galatasaray’la şampiyonluk için çekişen Beşiktaş, son maçında ikincilikte kalırken Şenol, sezonu 41 maçta 34 golle tamamladı. Bu sayı Şenol’a ‘bir sezonda en çok gol atan Beşiktaşlı’ unvanını da kazandırıyordu. 1962-1963 sezonu bitiminde Birol’la birlikte Beşiktaş’tan ayrılıp Fenerbahçe’ye transfer oldu. Kafa golleri ile tanınan Şenol Birol, Fenerbahçe ile iki şampiyonluk yaşadı. 154 maçta 24 gol attı.
Şenol Birol, yan yana oynadığı Birol Peker ile birlikte Beşiktaş ve Fenerbahçe taraftarlarının yıllarca dilinden düşmeyen `Şenol, Birol, Gol` sloganının doğmasına neden olmuştu. Şenol Birol ikilisi futbol sahalarındaki marifetlerini Yeşilçam`da da göstermiş ve `Şenol, Birol,Gool` filminde Birol Peker ve Fatma Girik’le beraber başrolde oynamıştı.
çalışmaları sayesinde hatırı sayılır miktarda materyale sahip olan Kar’ın “Rize’de Yaşanmış Fıkra gibi Olaylar” , “Likapanın moruna, Rize’nin yeşiline” , “Yeşile Adanmış Dizeler – Rize Şiirleri” ve “Bir limon fidanının hikâyesi: Rizespor Tarihi” isimli kitapları yayınlandı. Kar, Çaykur Rizespor Kulübü’nün resmi dergisinin tarih bölümünü hazırlıyor. Bir yandan ‘Evvel Zaman İçinde Rize’ kitabının son düzeltmeleriyle yoğun mesai harcarken diğer yandan yayına hazır halde olan ‘Rize Spor Tarihi’ kitabıyla ilgilenen Fatih Sultan Kar, 1998’den bu yana İstanbul’da yaşıyor ve bir kamu kurumunun Basın Yayın Müdürlüğü’nde görevini sürdürüyor
Bir Futbol Efsanesi Şenol Birol Gol
Çaykur Rizespor Kulübü Resmi Dergisi- İstanbul 2009 20 sayfa Adına sloganlar yazılan, Rize’de futbola başlayan, Sarıyer’de kendini gösteren, Beşiktaş’ta büyüyen, Fenerbahçe’de devleşen, bir dönem doğan erkek çocuklara adı verilen Şenol Birol’un hayatı Fatih Sultan Kar tarafından kitaplaştırıldı. “Bir Futbol Efsanesi: Şenol Birol Gol” isimli çalışma, Ç. Rizespor Kulübü Resmi Dergisi tarafından yayınlandı. Film ile şöhretini yeşil sahalardan Yeşilçam’a taşıyan Şenol Birol’un hayatından kesitlere yer verilen kitapta aynı zamanda Fatih Sultan Kar’ın kendisiyle yaptığı uzun söyleşide su yüzüne çıkan futbol hayatıyla ilgili çok özel anekdotlar dikkat çekiyor.
Sinematik Yeşilçam için derleyen ve hazırlayan : Utku Uluer – Mart 2022
