Türk işi Westernler – Maskeli Süvari Tommiks’e Karşı 1969

Aslına bakarsanız Maskeli Süvari ve türevleri 1930’lu yıllarda yükselişe geçmiş olan süper kahraman-maskeli kahraman çeşitliliğinden fazlasıyla nasibini almıştır. Savaş sonrasında özellikle Amerika, anlatı çerçevesinde bu karakterlere sık sık yer vermiştir. İster salt western olsun, isterse alengirli, üstün sanat yönetiminden nasiplenmiş bir fantastik film. Maske mevzusu hem izleyiciyi hem de yapımcıları cezbetmeyi başarmıştır. Bu sebepledir ki farklı yapım şirketleri ya da dağıtımcılar, birbirine benzer maskeli karakterler icat etmişlerdir.

Türdeşlerinin pek çoğunun aksine Maskeli Süvari ilk olarak bir radyo oyunu paketi ile alıcılarına sunulmuştur. 1930’lu yılların ilk yarısında oldukça ses getiren bu oyun, kısa süre içerisinde bir çizgi serinin sayfalarını süslemeye başlamış; nihayetinde de nev-i şahsına münhasır hikayelerine kavuşmuştur. Kısa süre içerisinde beyazperdeye de damlayan Maskeli Süvari, peydah olduğu ilk on yıl içerisinde sayısız çizgi karaktere de ilham vermiştir. Yaklaşık 20 yıl sonra Warner Bros eli ile perdeye taşınan The Lone Rider, benzer ilgiyi yineleyince, kaçınılmaz olarak devam filmleri de perdeyi ziyaret edecektir. Maskeli Süvari, seksenlerin başında yeniden yabancıların hayal perdesinde görücüye çıkmadan evvel, Türkiye’de de efsane yerel çapta devam eder.

Dönemin yerli fantastik filmlerindeki komplike yapı, Maskeli Süvari söz konusu olduğunda da geçerliliğini korumaktadır. İlk etapta tek başına tüm hikayeyi sırtlayıp götüreceğine inanılan Maskeli Süvari, daha sonra yanına dönemin şöhretli çizgi karakterlerinden biri olan Tommiks’i de alıyor. Aslında “karşısına” dersek çok daha mantıklı olur. Ne de olsa çizgi seriler ve fantastik filmler, çoğu zaman coğrafi açıdan birbiri ile alakası bulunmayan yerlerde yaşayan, ya da konsept anlamında aynı çizgiye asla basmayan, farklı kahramanların, aynı hikayede döktürdüğü yapımlarla doludur. Bu durumdan Maskeli Süvari’de nasibini almaktadır.

Popülarite mevzusunu bir kenara bırakacak olursak, dönemin maskeli karakterleri, hem misyon anlamında hem de fiziki anlamda birbirine fazlasıyla benzemektedirler. Özellikle konseptin western ayağı söz konusu olduğunda benzerlikler daha da çoğalmaktadır.

Günümüzde bile Maskeli Süvari, sık sık Zorro ile karıştırılmaktadır. Fiziki yapı itibari ile dönemde birbirini andıran pek çok maskeli kahraman bulunsa da Zorro’nun kılıç şakırdatma mevzusundaki başarısı, Maskeli Süvari’de yerini ateşli silah ile olan haşır neşirliğe bırakmıştır.Bizdeki adapte şekli ile Maskeli Beşler’in sonuncusu olan (Kızılderili Tonto tarafından kurtarılan) maskeli kahraman ile birlikte, sırtı maskeli kahramanlar konusunda sağlam olan fantastik Türk sinemasına taze kan pompalanır. Böylece bitmekte olan bir seri, zaman kaybetmemeden ve liahtını da bırakmış olur.

Yine de Maskeli Süvari, ülkemizde popüler türdeşleri kadar rağbet görmemiştir. Kim bilir, belki de bu benzerlikler silsilesi arasında sıkışıp kalmıştır. Fakat yine de sıkı takipçilerinin kucakladığı bir karakter olarak, meşhur maskeliler arasında yerini almayı başarmıştır. Dönemin avantür western bombardımanını (hem sinemada hem de çizgi serilerde) göz önüne alacak olursak, Maskeli Süvari’nin bütün bu şablonlara rağmen kendi özel izleyici kitlesine sahip olduğu da açıktır.

1969 yapımı Maskeli Süvari’mizi canlandıran isim Altan Bozkurt’tur. Tommiks rolünde ise Lami Ateş izleyenleri selamlamaktadır.. Avantür yerli fantastik filmlerin ustalarından biri olan Kayahan Arıkan’ın ellerinde hayat bulan bu filmin, İtalyan ve Amerikan karakterlerinin birbirine girmesi konusunda seyir merakını cezp ettiğini itiraf etmek gerekiyor. Özellikle Süpermen ile Fantoma’yı karşı karşıya getirdiği, türün en popülerlerinden birine de imza attığını gözden kaçırmamak lazım!

Son tahlilde, Maskeli Süvari’nin bilinirlik dozunu, sadece Arıkan’ın kült filmi ile ölçmek yanlış olur. Ülkemizde görece daha fazla takip edilen Tommiks’in, “spot çeken” bir tarafı olduğunu da hesap defterine kazımak gerektiğine inanıyorum. Sonuçta, emsalleri ile aynı kefeye konulduğunda kimyası karışmayan bir yapım Maskeli Süvari Tommiks’e Karşı…

Levent Çakır’dan film üzerine ek bilgiler ve ek fotoğraflar:

• Pek çok kişi benim bu filmde Tommiks’i oynadığımı sanır. Oysa ben ‘Maskeli Süvari Tommiks’e Karşı‘da Tom Miks’i değil, ‘Teğmen Bill‘ adlı bir yan karakteri oynadım. Tom Miks‘i geçtiğimiz aylarda kaybettiğimiz Lami Ateş, Maskeli Süvari’yi de Altan Bozkurt canlandırmıştı. Aşağıdaki fotoğrafta, Doktor Salasso‘yu canlandıran rahmetli Muzaffer Mozayik ile sette şakalaşırken görülüyoruz.
• Filmi uzun yıllardır görmedim, sanırım kayıp.. Ya da en fazla bir yerlerde hurda bir 16 mm’si vardır.

2011 – Sinematik Yeşilçam için Fatih Yürür yazdı.