Yeşilçam’da bir Film Noir – Dişi Örümcek (1963)

1963 yapımı “Dişi Örümcek“, yönetmen Süreyya Duru‘nun, başrollerini gözde oyuncusu Leyla Sayar ve daha önceki iki sinema deneyiminde pek de başarılı olamayan Müşfik Kenter’e verdiği bir polisiye film.

dişi örümcek 02

Müşfik Kenter son anda belediye başkanlığına adaylığını koyan ve en güçlü adaylardan biri haline gelen gazeteçi Metin rolünde. Eşini ise Leyla Sayar canlandırıyor. Çiftin Murat isminde bir de oğulları var. Villa tarzı bir evde mutlu mesut yaşıyor gözüküyorlar. Aslında mutlular da… Metin’in belediye başkanlığına adaylığını koyması aralarını biraz bozmuş. Metin eşi ile ettiği bir kavganın ardından soluğu boğaz yolunda alıyor ve karşısına Ayfer Koray suretinde bir kadın çıkıyor. Bir emrivaki ile kahramanımızın arabasına binen kadın, kahramanımızın zayıflığından faydalanarak onu evine götürüyor. Birlikte oluyorlar, sabah Metin acele ile evden çıkıyor, bu arada bir düğmesini kaybediyor ve kapıcı ile çarpışıyor. Gazeteye geldiğinde zambak sokakta işlenen ve genç bir kadının vahşiçe öldürüldüğü bir cinayet haberi ile sarsılıyor. Genç kadın öldürüldükten sonra yüzü de kezzapla yakılmıştır ve büyük ihtimalle Metin’in birlikte olduğu kadındır.

Bizler seyirci olarak öncelikle Metin’in bir siyasi kompleye kurban gittiğini düşünürüz. Ama hayır! olay siyasi olmadığı gibi kahramanımız da bu işe tesadüfen karışmıştır. Şimdi kendini temize çıkarmak zorundadır ve eşi ile birlikte olayı aydınlatmaya girişir.

Anlatım tarzı ile klasik Yeşilçam sinemasından farklı bir tarz tutturan film ilk izleyişte keyif verse de ikinci ve üstü seyredişler de bir yabancılaştırma oluşturuyor. Öncelikle başroldeki iki oyuncunun donuk oyunları ve filmdeki iki kadın karakterin futbol sevdası ise ayrıca ilginç. Amerikan Film Noir’lerinde boks müsabakalarını daima ön sıradan izleyen Femme Fatale’lar gibi Leyla ve Jale‘de futbolu çok seviyorlar.

dişi örümcek afiş orj

Filmin bir Mayk Hammer romanından yada türevinden apartıldığı o kadar belli ki. Aynı dönemde Ses dergisinin film kritiklerini yazan Çoşkun Şensoy başka bir film için yazdığı eleşririsinde şöyle diyor:

‘’ Sinemamızın istikbali artık iki hastalığın geçmesine, bir saltanatın yıkılıp yok edilmesine bağlı. Bu hastalıklardan biri Mayk Hammer’cilik oynama, teknik gösterisi adı altında zengin bir konu kaynağı olan polisiye romanları didikleme ‘’.

Bu açıdan bakıldığında sinemamızın Film Noir’lerinden birisi olduğunu söylememiz yanlış olmaz

Dişi Örümcek leyla sayar müşfik kenter 7

Dişi Örümcek filminin senaryosunu yönetmen Süreyya Duru ile birlikte Şakir Sırmalı, Remzi Jöntürk ve İlhan Elgin yazmış keşke Bülent Oran yazsaydı. En azından o uyarlamalar konusunda uzmandır. Film bu hali ile daha doğrusu diologları ile bir felaket. Allah aşkına, hangi baba oğluna annesi için ‘’ona itaat et‘’ der. Leyla’nın edebi sözleri ise Alev Koral’ın sesi ile çokta sırıtmıyor. Ama yine de bırakın o dönemin klasik yeşilçam seyircisini bizi bile bugün için yadırgatan bir dili var filmin. Nedense hep düşündüğüm ama cevabını bulamadığım bir sorudur bu. Yabancı filmler de hiç bir şekilde sırıtmayan bu tip konuşmalar bizim filmlerimiz de niye bu kadar özenti durur. Acaba tonlamalar da mı bir yanlış var ? Kimse bu kadar düzgün konuşmaz ki gerçek yaşamda. Dişi Örümcek’in kahramanları kent soyludurlar ama kentlilerde böyle konuşmaz. İşin doğrusu orijinal Film Noir‘lerde de böyle konuşmazlar… Ne Fransız ne Amerikan noirlerinde. Filmin en büyük kusuru bu bence .

Bütün bunlardan sonra söyleyeceğim şu Dişi Örümcek zor bulunan bir film değil izlemek isteyenler için. O dönemin kadın ağırlıklı melodramları yada kalabalık kadrolu sentimantel güldürü filmleri dışında da bir şeyler yapmaya çalışan sinemacılarımızın değişik bir çabası. Başarısı yarım bir film…

Filmden Notlar:

1963 yılı yapımı Dişi Örümcek filminin afişlerinden birisi, Halit Refiğ’in 1964  yılında çektiği ve halen kayıp olan Şehrazat Filminin afişi ile de benzerlikler taşır. İki filmde de Leyla Sayar oynamaktadır:

dişi örümcek afiş vs sehrezat

Duru Film yapımı filmin ekibi ise şöyle: Kameramanlar Ali Yaver, Dinçer Önal, Müzik: Fecri Ebcioğlu, Prodüksiyon Amiri: Abdullah Barut, Reji Asistanı: Remzi Cöntürk, 2. Reji sör Asistanları: Alpay Ziyal, Kamera Asistanı: Kaya Ererez, Işıklar: Hüseyin Şahin, Prodüksiyon Asistanları: Hacı Fidan, Abbas Kaya, Sesleri Alan: Tuncer Aydınoğlu, Montaj: Özdemir Arıtan, Negatif Montaj: Ali S. Berkan, Laboratuar: Mihal Skarpetis, Matilo: Erkal Tamer,
(Acar Film Stüdyosunda Hazırlanıp seslendirilmiştir)

Sinematik Yeşilçam için Yazan: Suzan Dilek Yılmaz

Dişi Örümcek 03

One thought on “Yeşilçam’da bir Film Noir – Dişi Örümcek (1963)

  1. Merhaba Suzan Hanım, size uzun süredir sosyal medyadan ulaşmaya çalışıyorum ama ulaşamadım. Daha sonra buradaki yazınızı görünce, bir de buradan şansımı denemek istedim. Ben Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü öğrencisiyim, aynı zamanda üniversitenin resmi gazetesinde (Eriha Ajans) haber muhabiriyim. Emine Adalet Pee hakkında bazı bilgilere ulaştım ve bu konuda özel haber yapmak istiyorum. Sizinde bir çok sitede yazılarınızı okudum bana bu konuda yardımcı olabilir misiniz? Şimdiden teşekkür ederim..

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir