Video Kasetler – Evimizdeki Tiyatro

evimizdeki-tiyatro-banner Video Kasetler

Türkiye’de büyük ilgi ile karşılanan tiyatro toplulukları ve tiyatro oyunları, 1970’lerin başından itibaren teknolojinin de elvermesi ile yeni bir boyuta ulaştı. O dönem tek kanallı ve siyah-beyaz olan TRT, dönemin ünlü tiyatro ve kabarelerinin çekimine başladı ve bu kayıtları televizyonda yayınladı. Başta Devekuşu Kabare olmak üzere dönemin ünlü tiyatrolarının yer aldığı bu çekimler, 1980 yılından itibaren video cihazlarının Türkiye’ye gelmesi ve video kiralama dükkânlarının açılmasıyla birlikte bir tür Video Kasetler ve  ‘Ev Tiyatrosu’ temelinin atılmasına zemin hazırladı.

Video cihazlarının Türkiye’ye gelmesine ön ayak olan Erler Film sahibi Türker İnanoğlu, Türkiye’nin ilk video yapım merkezi ‘Ulusal Video’ şirketini kurdu ve 1981 yılında dönemin ünlü tiyatro-konser-müzikal yapım şirketi, Egemen Bostancı’nın sahip olduğu ‘Uluslararası Sanat Gösterileri A.Ş’ ile işbirliği yaparak ekibin Şan Tiyatrosu’nda sahnelenen ilk büyük müzikali olan ‘Hisseli Harikalar Kumpanyası’ müzikalinin renkli olarak çekimini yaptı, Ulusal Video olarak Video Kasetler formatında izleyicilere sundu.

tumblr_luk5eomlxq1qzh02oo1_1280

Türkiye ile eşzamanlı olarak Almanya’da da çıkan bu kasetler, tiyatroya gitmeyen veya vakit bulamayan birçok insana –tiyatro gibi olmasa da- bu oyunları izleme imkânı sundu. Görülen ilgi üzerine Ulusal Video, Şan Tiyatrosu’nda sahnelenen bütün tiyatro oyunu ve konserlerin çekimini yapıp videokasetlerini çıkarmaya başladı: Hababam Sınıfı Müzikali, Neşe-i Muhabbet, Ajda Pekkan Süperstar, Şen Sazın Bülbülleri, Zülfiye Zülfü, Neşeli Kuklalar, Artiz Mektebi gibi birçok oyun ve müzikal, Video Kasetler ile video izleyicisi ile buluştu.

seyi-sey-ettigimin-seyi
Yılmaz Yıkılmaz’ın arşivinden

Zaman ilerledikçe Şan Tiyatrosu ile birlikte diğer tiyatrolar ile de işbirliği yapan Ulusal Video, sonraları belki de bu türün en önemli ismi olacak en önemli isimler ile anlaştı: Devekuşu Kabare ve Nejat Uygur TiyatrosuDevekuşu Kabare’nin Ajda Pekkan-Zeki Alasya-Metin Akpınar’lı Büyük Kabare müzikali, 1984 yılında çekilerek izleyici ile buluştu, aynı yıl Nejat Uygur Tiyatrosu’nun Kocamustafapaşa Çevre Tiyatrosu’nda sahnelediği Minti Minti oyunu da en çok kiralanan oyunlardan biri oldu.

Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu ve Dormen Tiyatrosu’nun da gelmesiyle birlikte Ulusal Video bu alanın ilk öncüsü oldu ve 1985 yılı itibariyle videonun yaygınlaşmanın getirisi olarak bir dizi şirketin açılması ile birlikte bu konuda diğer şirketler de söz sahibi olmaya başladı: Pınar Video & Film 1985 yılında Devekuşu Kabare ile Beyoğlu Beyoğlu, Nejat Uygur ile Aman Özal Duymasın ve Abdullah Şahin Tiyatrosu ile Kahkaha 85 oyununu piyasaya sürdü ve Nejat Uygur aynı zamanda diğer firmalar ile de çalışmaya devam ediyordu, aynı yıl Ulusal Video Nejat Uygur’un Cibali Karakolu, Baba Annem Evden Neden Kaçtı ve Elveda Çarli (Haydi Eyvallah) oyunlarının çekimini yaptı, her iki firmanın da işleri büyük ilgiyle karşılandı.
Aynı dönem kurulan bir diğer firma Estet Video ise Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu, Devekuşu Kabare ve dönemin ünlü tiyatro topluluklarının çekimlerini yaptı.

markopasa-vhsBaktığımızda en faal dönemlerden birisiydi; topluluklar birden fazla video firması ile çalışıyor ve her yaptıkları iş izlenme rekoru kırıyordu ve tam o dönem daha değişik bir teknoloji ile de oyunlar çıkmaya başladı: 1985 yılında Orhan Gencebay’ın sahibi olduğu Kervan Plakçılık, Zeki Alasya-Metin Akpınar’ın Beyoğlu Beyoğlu oyununu ses kaseti olarak piyasaya sürdü ve video cihazı olmayan kitle tarafından büyük bir ilgi ile karşılandı ve her sene yapılan oyunlar videoya çıkarken ses kaseti olarak da piyasaya çıkıyordu. Bazı durumlardan dolayı sadece ses kaseti çıkan oyunlar da olacaktı: İçerdiği bazı mesaj ve göndermeler nedeniyle video olarak çekiminin yapılmasına izin verilmeyen Devekuşu Kabare oyunu ‘Geceler’ için ses bandı çekim izni alınabildi ve oyun yine Kervan Plakçılık tarafından ses kaseti olarak dinleyici ile buluştu. Bu kasetler, her ne kadar görüntülü olmasa bile profesyonel tiyatro sanatçılarımızın seslerine katmış oldukları ifadeler ile görüntülüymüşçesine sevilecek ve en çok satan kasetler arasına girdi.

levent-kirca-nafile-dunya
Yılmaz Yıkılmaz’ın arşivinden

1986 yılına geldiğimizde ise 50’den fazla tiyatro oyunu Video Kasetler olarak piyasaya çıktı. Yeni kurulan firmalar Metro Video Film, Varlık Video Film, Bengi Film; Levent Kırca, Ferhan Şensoy-Ortaoyuncular gibi toplulukları ve oyunlarını izleyici ile buluşturdular. Ferkan Film, Artuğ Video, Spotek gibi firmaların da açılmasından sonra her sene bütün önemli özel tiyatrolar yaptıkları işleri videokaset olarak çıkardılar. Ses kaseti bakımından da olay devam etmekteydi, 1987 yılından itibaren Armoni Müzik, Zeki Alasya- Metin Akpınar oyunlarının ses kasetlerini çıkarırken, 1989 yılında ise Bayşu Müzik, Ferhan Şensoy’un video olarak çıkmayan ve hala devam eden Ferhangi Şeyler oyununun ses kasetini çıkardı.

dun-bugun
Yılmaz Yıkılmaz’ın arşivinden

Tiyatro çekimleri, 1990 yılında Ulusal Video tarafından çekilen Devekuşu Kabare’nin Dün Bugün oyunundan sonra durgun bir hal aldı, özel kanalların da gelmesiyle birlikte zaten videonun 2.Kanal görevi gördüğü zamanlar da tarihe karışmıştı, ender topluluklar çekimlere devam etmişti: Nejat Uygur ve Ferhan Şensoy-Ortaoyuncular. 1995 yılında Beşiktaş Kültür Merkezi’nin kurulması ile birlikte orada oynanan tiyatro oyunları 1980’lerdeki gibi çekilmeye başlandı: Otogargara, Cem Yılmaz-Bir Tat Bir Doku gibi oyunlar dönemin yeni formatı VCD olarak çıkmaya başladı ve Cem Yılmaz ile Yılmaz Erdoğan’ın stand-up gösterileri, ses kaseti olarak yine bu işin öncülerinden Naci Bayşu’nun Bayşu Plak kapandıktan sonra kurduğu Bay Müzik etiketi ile piyasaya çıkmaya başladı.
Bu arada özel kanalların açılması ile çekilen bütün tiyatro oyunları kanallarda yayınlanmaya başladı ve yeni yeni başlayan reyting ölçümlerinde birçok oyun ile birlikte ilk 3’e girmeyi başardılar. 2000’li yıllara gelindiğinde ise tiyatro oyunları seyrek olarak DVD formatında yayınlanmaya başladı: Mucizeler Komedisi, Ayıp Ettik vs. Bununla birlikte eskiden video kaset formatında çıkan Devekuşu Kabare ve Ferhan Şensoy’un Ortaoyuncular topluluklarının o dönem çekilen oyunları VCD-DVD formatında Fanatik Film tarafından izleyici ile yeniden buluştu. Nejat Uygur’un ise Ferkan Film yapımı 3 oyunu ‘Son Umudum Milli Piyango’ ‘Hanedan’ ve ‘Hastane Mi Kestane Mi’ oyunları VCD formatında Palermo tarafından çıkarıldı.vcd-nejat-uygur-hastane-mi-kestane-mi

Günümüze geldiğimizde ise artık tiyatroda yapılan haftalık parodilerden oluşan oyunlar televizyonlar tarafından gösterilse de, artık oyunlar medya formatı olarak piyasaya sürülmüyor fakat bu sefer de tiyatroya giden kitle –oyunlar da çekilmediğinden ve herhangi bir formatta izleme imkanı bulunmadığından ötürü- artmış durumda. Yine de geçmişe bakıldığında zaman içinde kapanan, yıkılan ve unutulan tiyatro sahnelerinde oynanan bu oyunların çekimlerini yapan ve bu oyunları zamanında izleyen kitleye hoş bir sada bırakan yapımcıları, yönetmenleri ve tiyatro sanatçılarını unutmuyor, yaşayanları selamlıyor, kaybettiklerimizi saygı ile anıyoruz.

Sinematik Yeşilçam için Yazan: Emre Siyahoğlu

deliler

Video Kasetler – Evimizdeki Tiyatro

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir