Şehirdeki Yabancı – (1962)

Şehirdeki Yabancı 1962

Yönetmen : Halit Refiğ
Tür : Suç, Dram

Yapım Yılı : 1962
Görüntü Yönetmeni : Çetin Gürtop, Mengü Yeğin
Senaryo: Vedat Türkali

Oyuncular : Göksel Arsoy, Nilüfer Aydan, Talat Gözbak, Reha Yurdakul, Ali Şen, Erol Taş, Hasan Ceylan, Orhan Çubukçu
Yapım Evi: Be- Ya Film (Nusret İkbal)
Ödüller :
Moskova Film Şenliği’nde gösterildi ve Nilüfer Aydan ‘‘Şeref Diploması” aldı. Sinema Ekspresi dergisinin düzenlediği soruşturmada (1964) ”Yılın Beş Filmi” arasına girdi.

Şehirdeki Yabancı benim çok beğendiğim bir Halit Refiğ filmidir. 1960’ların başında yılda çekilen film sayısının yüze dayandığı sinemamızda yapılmış bir avuç işçi ve emekçi konulu filmlerden biri, günün sorunlarını yansıtma çabası içersinde olan eli yüzü düzgün ve nitelikli bir yapımdır.

Halit Refiğ Usta’ya Şehirdeki Yabancı’yı çekmeden önce Ertem Eğilmez‘den de bir teklif gelir. Kendisinin bir ”Avare” uyarlaması çekmesini ister. Başrolde Nilüfer Aydan ve Göksel Arsoy olacaktır. Diğer yandan Be-Ya filmde bir teklifte bulunur yönetmene yine aynı oyuncularla birlikte bu sefer sosyal meseleler üzerine bir film yapması istenir. Halit Usta’nın gönlü bir zamanlar Zonguldak Maden İşletmelerinde çalıştığı için yakından bildiği işçi sorunları üzerine bir film yapmaktır. Sonra siyasi düşünceleri ve hayat görüşü de bu filme uygundur. Sonuçta bütün meslek yaşamında yapacağı gibi yapar ve iki filmi de çeker (Diğer film Gençlik Hülyaları‘dır).

Sabahattin Bilgiç, yönetmen Halit Refiğ'in 1962 yılı yapımı başrollerini Göksel Arsoy ve Nilüfer Aydan'ın paylaştığı Şehirdeki Yabancı filmini yazdı.

İngiltere’deki tahsilini bitirip memleketi Zonguldak Madenlerine çalışmak için dönen genç ve yakışıklı mühendis Aydın (Göksel Arsoy), kendisini okutan ocak sahibi Selami Bey (Reha Yurdakul)‘in eşi Gönül (Nilüfer Aydan)‘ün gençlik aşkıdır. Yetersiz ve güvensiz çalışma koşullarını farkedip çevresini bilinçlendirmeye çalışan Aydın’a, maden ocağında sömürü düzeni kuran Recep (Hasan Ceylan), Mustafa Bakırcı (Talat Gözbak) ve Selahattin Toraman (Ali Şen) diş biler ve türlü dalaverelerle Selami Bey’i kışkırtır. Aydın’ın Gönül’le ilişkisi olduğu dedikodusu yayılır ve ikili çevresi tarafından dışlanır. Bu süreçte aralarındaki aşk yeniden alevlenir. Selami Bey’in bebeğini doğurmaya hazırlanan Gönül, Selami Bey’in ilk evliliğinden olan çoçuğunun geçirdiği kazadan ve ölümünden sorumlu tutulur. Yeni doğan bebeğini ve canını kurtarmak için çareyi Aydın’a sığınmakta bulur. Aydın’ın tek dostu bir zamanlar madende çalışan babasının çırağı Nazif Usta (Erol Taş)‘dır. En başından beri Aydın’ı anlayan tek insan odur. Aydın’ı yüreklendiren Nazif Usta, bir yandan da maden işçilerini kendi tarafına çeker. Mühendisin değerini anlayan işçiler, gözü dönmüş şer güruhunu bertaraf eder. Selami Bey yaptığı kötülükleri canıyla öder.

Sabahattin Bilgiç, yönetmen Halit Refiğ'in 1962 yılı yapımı başrollerini Göksel Arsoy ve Nilüfer Aydan'ın paylaştığı Şehirdeki Yabancı filmini yazdı.

Şehirdeki Yabancı için yönetmenimiz finale kadar Vedat Türkali ile çok iyi anlaştık der. Ancak finalde Halit Usta bambaşka bir şey düşünür. O da genç mühendisin işçiler tarafından linç edilmesi ve öldürülmesidir. Fakat Türkali buna kesinlikle karşı çıkar. İşçilerin böyle bir şey yapmayacağını mühendisi öldürmek yerine kurtarmaları gerektiğini söyler. Kendisi ile yapılan bir söyleşide yönetmenimiz ”Halbuki filmin genel dokusuna bu son daha iyi uyacaktı. İyimser bir final, filme sanki zorla yamanmış gibi duruyordu”. Yine de fazla ısrarcı olmamış kendisi ve filmin finali Türkali’nin istediği gibi çekilmiş.

Filmin Rusya’ya gidişi ise oldukça ilginç. O günlerde büyük şairimiz Nazım Hikmet henüz ölmüş. Yapımcı Nusret İkbal ve filmin oyuncuları da Moskova‘ya davet edilmiş ama Ankara’dan izin verilmemiş. İkbal, bu olumsuzluğa rağmen yine de filmi Ruslara teslim etmiş ve yolculuk biletlerini almış. Biletler Rusya’ya değil Avusturya’ya, oradan ver elini Moskova. Filmimiz Moskova Film Şenliğinde gösterilmiş. Büyük bir heyecan dalgası yaratmamış ama olumlu eleştiriler almış. Nilüfer Aydan bir nevi teselli mükafatı olan ”Şeref Diploması” ile onurlandırılmış. Bu arada Ruslar, Göksel Arsoy‘u davet etmemiş. Refiğ, ”Göksel bunu hiç sorun yapmadı” diyor anılarında.

Sinematik Yeşilçam için hazırlayan: Sabahattin BİLGİÇ – Nisan 2020

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir