Sinemamızda 3. arabesk furyanın etkisi çok güçlü olmuştu. Bu furya, ilk furyanın aksine Arabeski ezilenlerin müziği olmaktan çok, darbe sonrası Amerikanlaşan bir Türkiye’de göç sonucu Istanbul’da sınıf atlamayı anlatan yapımlardan oluşuyordu. Bu dönemin içinde ve sonrasında filmlerinde ve müziklerinde acılara yer verseler de Küçük Emrah ve Küçük Ceylan artık değişenin temsilcisi idiler.
Ancak 90lı yıllarda Küçük Emrah‘a bir şeyler oldu ve imajını değiştirmeye başladı, geçiş dönemi sancılı olsa da günümüzde Emrah’ın filmleri oldukça “sempatik” gelebiliyor bizlere.
Emrah’ın gençlik filmleri genellikle Bağdat Caddesi gençliğinden de bahseden ancak bu bölgedeki orta sınıfını anlatan filmler olmuştu. Zaten Sensiz Olmaz filminin hemen başında gösterilen Vespa ve açılış müziği ile Arabesk dönemine nokta koymaktadır. Yasak Sokaklar, Yanlız Güneş Şahitti ve Sensiz Olmaz üçlemesi de diyebileceğimiz bu filmler Emrah’ın Arabesk dönemini de sonlandırdı.
With or Without You veyahut Seninle ya da Sensiz Olmaz
Filmimiz, Süper Baba etkili başlıyor, mahallenin şirin kızı Emrah’a aşık, sıcacık bir ortam ardından mahallenin birahanesinde konuya giriş yapıyoruz. Kadir Savun babamız Emrah’a öğütler veriyor. Yani film arabesk filmi olarak çekilse hikayenin gideceği yön belli. Fakat Emrah da ismindeki Küçük’ü atmakta kararlı: “Yaşam beni değil, ben yaşamı şekillendireceğim” diyor. Yani Neo Liberalizmin ayak sesleri…
Bu cümle kaderciliği merkezine almış olan Arabeskin tam tersi bir tavır olarak her şeyin de özeti oluyor. Zaten Sensiz Olmaz filmi 1988 yılı yapımı Amerikan filmi Coctail filminin bir uyarlaması.
Regina Night Club
Emrah’ta disko alemine hızlı bir giriş yapıyor, 80’lerdeki baba yarısı amcası Nuri Alço‘nun mekanları olan diskotekte garson olarak anında ortama uyumlu, becerikli ve tuttuğunu koparan bir Emrah İpek var. Hem okuyor hem de çalışıyor. Yakışıklı Cem (Hüseyin İlker) ile de çabuk kanka oluyorlar. İşletme okuyan Emrah ile Cem’in kankalık kıvamı da Coctail‘deki Tom Cruise ve Bryan Brown arasındaki kimyaya benzer bir etki yaratıyor. Bu da aslında filmi iyi ve yerel bir Cocktail filmi uyarlaması yapmaya yetiyor.
Gerçi fırlama bir garson tiplemesinin kadınlarla olan ilişkisi ve izleyicilerin filmi daha sonra Kült mertebesine çıkartacağı diskotek diyalogları ile de nevi şahsına münasır bir uyarlama Sensiz Olmaz… O yüzden Teşekkürler Engin İnal.
Emrah’ın şarkısının diskoda çalınıyor olması da eski bir Yeşilçam geleneğinin, arabesk filmlerinin hala bir yerlerde bulunduğunu da gösteriyor. Aslında bu sahneler daha sonra patlayacak olan ve diskolarda yabancı pop’un tahtını yerinden edecek Türk disko pop şarkılarının da bir öncüsü. Haydi Şimdi Gel şarkısının sahnesi, filmi Cocktail uyarlaması olmaktan kopartan bir kısım. Ama çabuk toparlıyor film. Efsane Emrah kaşlarını ilk yarım saat bittiğinde görebiliyoruz. Tokatı yediğinde kaşlar da kısa süreliğine eski formatına dönüyor…
Sonrası güney sahilleri ve esas kız Demet Akalın ile tanışma. O zamanlar nereden bilebilirdi ki Demet Akalın‘ın kendisinden daha büyük bir star olup diskolara hükmedeceğini Emrah. Garsonluk, barmenlik, animatörlük ve cankurtaranlık görevlerini hakkıyla yapan Emrah tüm tatil köyünün sevdiği ve yerli yabancı turistlerin gönlünde taht kurmuş tatlı bir serseriye dönüşüyor.
Şunu söylemeden geçemeyeceğim. Emrah’ın havuzdan kurtardığı ve Hülya’nın arkadaşını canlandıran oyuncumuz Demet Akalın’dan daha güzel. Neden o kızla değil de Hülya ile ilgilendiğini hiç anlayamamışımdır (hem de Hülya Istanbul’a dönünce eline fırsat geçmiş olsa da).
Biz filmimize dönelim. Hülya (Demet Akalın) ile aralarında duygusal bir yakınlaşma başlayan filmde araya Cem girerek büyük aşkı zedeler. Cem kendisinin yetiştirdiğini söyler, evlenmiş ve parayı bulmuştur. Ama… tabi ki bir aması var ne sandınız! Cem mutlu değildir. Paralı eş mutluluk getirmemiştir. Fakat filmde bir yaşam koçu gibi Emrah’ı gaza getirmeyi iyi bilen Cem bara gelen Gabi’yi ayarlaması için yine Emrah’ı gaza getirir. Ara gazı alan Emrah bir barda bir kadın nasıl etkilenir konusunda Emrah bizlere ders verir. Önce disko garson dansı sonra bardaki maharetleri ile adeta bir okula dönüşmüştür “Tiki Emrah“.
Fakat burada Yeşilçam klişeleri devreye girer, Demet Akalın romantizmin acı bedelini aldatılarak öder. Sonrası o yıllar düzgün fiziği ile gönüller taht kuran Gabi‘nin seks oyuncağına, neskafesini yapan hizmetçisine ve yumurtasını yapan “erkek”ine dönüşen Emrah sonunda dayanamaz ve kendine akıl veren züppe bir abimize Osmanlı tokadını yapıştırarak noktayı şöyle koyar:
Züppe adam – Yanında beslediğini terbiye etmesini bileceksin bizim taraflarda sıkça kullanılan bir atasözüdür bu
Emrah – Bizde de hak edene hakkını vereceksin derler, gerçi bu söz gibi durumlar için söylenmemiş ama ben yine de uygun buldum
Raconunu keser ve sevdiği kadına doğru yelkenleri açar… Bundan sonrasında ise filmde çeşitli şoklar yaşanır ki filmi izlememiş olanları da düşünerek oralara girmeyeceğim…
Peki bu filmde Arabesk ve Emrah filmlerinden farklı olan nedir? Filmden bazı detaylar
- Hüseyin İlker, Emrah’ı bitirmeye and içmiş kötü bir karakter değil kankasıdır, hatta kaybedendir
- O yıllar Emrah ile iyi bir ikili olan Seren Serengil yerine Demet Akalın vardır
- Haydi Şimdi gel şarkısının klibinde Seren Serengil oynamaktadır.
- Filmdeki tek Türkçe şarkı Emrah’ın şarkısıdır, diğer şarkılar dönemin disko müzikleridir. Şarkılar arasında All That She Wants, Because the Night, Montana şarkısını da çalar. Ama en uzun çalan Medley Dance Mix 1: Batucada Night Sau Paulo şarkısıdır.
- Filmin özgün müziklerini yapan kişi Cahit Berkay’dır
- Film İstanbul ve Antalya’da çekilmiştir
- Demet Akalın ve Gabi ile sahneleri oldukça cüretkardır.
- Filmin senaryosunu Hülya’nın babasını oynayan Engin İnal yazmıştır.
- Gülay Ömeroğlu’nun asıl ismi Stele Gabriela Canel yani Gabi’dir.
- Filmde sarışın olarak yer alan Natalia ise Yasak Sokaklar filminde de yer alır.
- Film vespa ile açılıp vespa ile kapanır…
Filmde doğrulatamadığım bir detay; Hülya’nın havuzda Emrah’ın boğulmaktan kurtardığı kadın oyuncunun ismi oldu. Ezgi Kürklü ismi jenerikte geçmekte ve bu isimde bir manken var. Hatta günümüzde Diriliş dizisinde oynuyor. Ancak o olup olmadığından yüzde yüz emin değilim. (Aşağıda oyuncumuzun görsellerini ekledim…)
Film hakkında düşüncelerime gelince. Filmi yıllar önce televizyonda izlemiştim. Atv’nin filmleri çok kesmediği bir dönemde. O yıl izlediğimde Emrah’ın Demet Akalın ile özellikle köpüklü sahneleri ilgimi çekmişti ve şaşırtmıştı. Artık koskoca delikanlı oldu demiştik ailece. Filmin daha sonra bulduğum kopyalarının hepsi kesilmiş ve filmi epey değiştirmiş versiyonlardı. Günümüzde de internetteki versiyon da epey kesilmiş ve Hülya – Emrah aşkını ve kimyasını düzgün göstermeyen bir kopya var o da tv çekim. Bu arada filmin bir afişine de rastlamadım ve filme ait kaliteli görseller yok. Demet Akalın üzerine çok az görsel olması da ilginç.
Günümüzde 90’lı yıllar üzerine ciddi bir belge olmanın yanında ülkemizde Micheal Jackson kadar sevilen bir genç şarkıcının kariyer dönüşümünü de gösteriyor Sensiz Olmaz filmi. Yönetmen Kaya Ererez ile Emrah’ın çalıştığı senelerde ortaya koydukları üçlemeden en ilginci bence. Benzer kadrolarla çekilen bu filmler dönemin önemli “Gençlik Filmleri” olarak ses getirmiş ve televizyonda epey rating almışlardı.
Öte yandan filmde yer alan yapaylıklar ve mesajlar da bir kesim için epey şamata unsuru olmuştu. Sonuçta filmde tuttuğunu koparan yeni bir jenerasyonu, eskiye karşı bir tavrı da simgeliyordu Emrah. Kendine güveni tam olan bu yaklaşımın bir Amerikan filmi uyarlaması ile beyaz perdeye taşınıyor olması da o dönem artık iyice yerleşmeye başlayan serbest piyasa ekonomisinin sonuçlarını bize göstermekteydi. Ortaya çıkan bambaşka bir orta sınıfın filmiydi bu.
Yönetmen Kaya Ererez’in amacı farklı olabilir ama toplumumuzdaki sınıflar arası yatay ve dikey geçişleri çok iyi gözlemleyebileceğimiz yapımlardan birisi Sensiz Olmaz. Keza filmde rol alan Demet Akalın‘ın da daha sonra popüler kültürde kazanacağı pozisyon için ilginç bir basamak. Film ise ciddi şekilde Emrah’ı arabesk müzikten kopartmak için kurgulanmış.
Eğer dönem filmini izleyip 90’lar üzerine bilgi toplamak istiyorsanız, Emrah’ın Küçük Emrah sonrası nasıl bir değişim yaşadığını görmek istiyorsanız ve Cocktail filmini çok sevdiyseniz 94 yapımı bu yerli uyarlamayı sakın kaçırmayın derim.
Sensiz Olmaz filminden Görsel detaylar:
Yazan: Utku Uluer 2021
Özgün Başlık: Tiki Emrah’ın Maceraları 01 – Sensiz Olmaz (1994)