Bir önceki yazımızda, Şener Şen ve Ayşen Gruda’nın evli oldukları filmler incelemiştik.(https://sinematikyesilcam.com/2021/04/yesilcamda-efsane-ciftler-aysen-gruda-sener-sen/)
Bu filmlerin bazılarında Şener Şen’in sözü geçerken, bir kısmında Ayşen Gruda’nın sert yüzünü gördük. Ezen ve ezilenin sürekli değiştiği, klasik evlilik tabloları işte, hangi evli yaşamıyor ki?
Bu yazımızda, ikilinin “sadece arkadaş” “öğretmen – öğrenci”, “abi – kardeş” “hısım akraba” gibi rollerde oynadıkları filmleri işleyeceğiz.
Hızını alamayan ikili, tiyatro sahnesinde de bir arada oynamıştır. Neşe-i Muhabbet (1982) ve Bin Yıl Önce Bin Yıl Sonra (1986) adlı müzikallerle de seyirci karşısına çıkmıştır.
Tosun Paşa (1976)
Mısır’ın İskenderiye adlı bölgesinde, Seferoğulları ve Tellioğulları adında iki Osmanlı Ailesi. Adlarının kaynağını bilemiyoruz, vardır bir kökeni. Yeşil Vadi adında paylaşılamayan bir arazi vardır ve iki aile de bu araziye sahip olabilmek için mücadele etmektedirler. Ancak Şener Şen’in de üyesi olduğu Tellioğulları ailesi, mücadeleye biraz hile karıştırır. Zira Şener Şen sever bu tip üçkağıtları. Altındakilerin arkasına saklanan, korkak birisidir, kafası madrabazlığa çalışır. Kendini babaları gibi cesur, atılgan, gözüpek, sözüne güvenilir sandığı için olacak, babaları tozuttuğu zaman yerine geçer. Hemen saksıyı çalıştırarak, hem vadiyi, hem de Daver Bey’in kızı Leyla’yı alacak oyunu oynamaya başlar.
Tuhaf olanı, evin kızlarının bir bir evlenmesine rağmen, kendinin evde kalmasıdır. Lütfü’nün, bizzat kendinden dolayı bir kısmeti çıkmamış olabilir. Şener Şen, Arzu Film yapımlarında, evliliği krize dönmüş bir karakter gibi. (Bizim Aile: görücü usulü, Çöpçüler Kralı: Anasını camdan atarak; Namuslu: Mutsuz, Kibar Feyzo: Ağa, vardır birkaç karısı, Süt Kardeşler: Bekar, ona buna asılan; Şabanoğlu Şaban-Gül gibi karısını, pavyon kadınıyla aldatıyor…)
Zekiye, ailenin en büyük kızıdır. Evliliği biraz şanssızdır, zira kocası sürekli dayak yiyen Küçük Enişte’dir. Kocasına kavgalarda arka çıkar. Ud çalar, şarkı söyler, kaşıkla yumurta taşıma yarışının da galibidir. Leyla Hanım’ı ağabeylerine vermeyince bu durumu büyüyle açıklar. Çünkü Lütfü’nün kaşı gözü, boyu posu yerindedir.
Yönetmen: Kartal Tibet
Senaryo: Yavuz Turgul
Oyuncular: Kemal Sunal, Şener Şen, Ayşen Gruda, Müjde Ar, Adile Naşit,
Süt Kardeşler (Gulyabani) (1976)
Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Gulyabani adlı romanından uyarlanan Süt Kardeşler, Arzu Film’in efsane filmlerinden biridir. 1910 yılında, İstanbul’da geçer ve Şener Şen’in babası Ali Şen’le çevirdiği iki filmden biridir.
Şener Şen, Şaban’ın gemisinin yeni kumandanı Miralay Hüsamettin Bey’dir. Sert ve titizdir, iyi içer, çapkın olan denizcilerin aksine o hayatın kadınını arar. Cesur gibi görünse de pısırığın birisidir. Kendini üstün göstermek için abartılı mimiklerle oynar. Şener Şen’in üçkağıtçı, saf, sahtekâr gibi roller için benzer ifadeleri vardır ve bunlar da oyuncunun markasıdır.
Emine (Ayşen Gruda), evin hizmetçisidir. Kapıya bakar, gelenlere hizmet eder. Merdivenlerden düştüğü zaman “Bir bakın şuna ölmüş mü?” denilebilecek değersizliktedir. Ama o da sever, gönlünü Bahriyeli Ramazan’a kaptırmıştır. Belki bu sevgidendir, Gulyabani’yi görünce tutulan dili de açılır. Karşılıksız olacağını bilmeden bir sevdadır onunkisi de.
(Burada bir not, bir araya girme, bir küçük serzeniş. 2014 yılında çevrilen Cem Yılmaz’ın Pek Yakında filmi, Yeşilçam tarihine göz atar. Meşhur Gulyabani de vardır filmde, Ayşen Gruda. Peki neden eski filme bir gönderme, aynı sahnenin canlandırılması olmamıştır? Ayşen Gruda, Ekşi Sözlük canlı yayınında kendisinden rica edilen “Hello çıldır how are you today, let’s begin now good bye çıldır” sözünü de söylememiştir. Gerçi eski filmlerini de izlemiyorum demiştir kimi röportajlarında. Sanırım oynadığı filmlerin defterini kapatmıştı o yıllarda. Yine de insan yeniden görmeyi de isterdi aynı korkuyu.)
Yönetmen: Ertem Eğilmez
Senaryo: Sadık Şendil
Oyuncular: Kemal Sunal, Halit Akçatepe, Şener Şen, Ayşen Gruda, Dinçer Çekmez, Adile Naşit
Şabanoğlu Şaban (1977)
Arzu Film, kalabalık kadrolu filmlerin arkasına Osmanlı dönemli tarihi dekoru koyarak, yıllarca unutulmayan filmlere imza attı.
Şabanoğlu Şaban ise, “Bu film, her şeyin taklit ve şakaya dayandığı geleneksel Türk temaşa sanatının sinemaya ilk uygulanışıdır.” yazısıyla başlamasıyla farklı bir yerde konumlandırılabilir.
Sosyal medya’daki tarihçilerin çözümlemelerine göre Balkan Savaşı’nda geçen filmde, Şener Şen, yine Kumandan Hüsamettin rolüyle cephededir. Salak Şaban ve akıllı Ramazan cephede kendisini çileden çıkaran iki askerdir.
Hüsamettin, sivil hayatta, daha korkak, beceriksiz, pısırık ve çapkın bir tiptir. Sözü daha çok emrindeki askerlerine geçer. O yıllarda Türk Siyaseti’nde askerlerin ara sıra konuşuyor olmasına bir atıftır bu? Damat olduğu evde bir hırsızlık yaşanır ve bu nasıl polis müdürüdür ki arayıp bulamaz. Tabancayla çakmağı bir türlü ayırt edemediği için başına gelmeyen kalmaz. Canını almak istediği Şaban tarafından yaralanır sürekli.
Safinaz (Ayşen Gruda) ise, evde kalmıştır, Şaban’la evlenmek isteyen evin en küçük kızıdır. Şaban tarafından üzeri aranmak ister, yetinmez Şaban’a ilan-ı aşk eder. Sonra lafı evirip çevirip Nazır Baba’sına Şaban beni istiyor diye sunar.
Ayşen Gruda’nın “evde kalmış” tiplemesiyle oynadığı filmler, Yeşilçam’da yadsınamayacak bir yer tutuyor. Şabanoğlu Şaban’da da, sünnetçiye “canını çok yakmazsınız değil mi?” diye rica edecek kadar düşünceli ve sevgi doludur. Ayşen Gruda, Şabanoğlu Şaban filminde kardeşi Ayben Erman’la kamera karşısına geçmiştir.
Yönetmen: Ertem Eğilmez
Senaryo: Sadık Şendil
Oyuncular: Kemal Sunal, Şener Şen, Ayşen Gruda, Adile Naşit, Şevket Altuğ, Halit Akçatepe
Neşeli Günler (1978)
Neşeli Günler filminde, Şener Şen, Ziya rolüyle öylesine öne çıkar ki, çoğu zaman diğer oyuncuların, hatta başrol oyuncularından daha çok anılmasına neden olmuştur.
Ayşen Gruda ise, Kazım Efendi’yle evlenmek isteyen kendi ifadesiyle, “eteği belinde, görmüş geçirmiş kadın” Sıdıka Hanım’ın Rahmetli babasından sonra üç koca eskiten annesinden sıra gelirse evlenecek evde kalmış körpecik kızıdır. Para değil koca ister. Ziya’yla bir gönül ilişkisi vardır ama ciddiye alınacak bir tarafı yoktur. Gerçi Nilgün’ün annesi, kızının Ziya’yla ilişkine elletme ve gösterme sınırları çizerek izin verir ama işler istedikleri gibi gidecek gibi değildir. Yeşilçam’da genelde kendi sesiyle oynayan Ayşen Gruda’yı sürpriz bir oyuncu konuşmuştur: Oya Başar.
Ziya, yani turşucu Kazım Efendi’nin kardeşi, girdiği işlerde bir türlü dikiş tutturamayan bir işe yaramazdır. Bir gün Almanya’ya kaçak gitmeyi düşünür, bir gün benzinle yangın söndürmeyi dener, nikâhlardan şeker toplayıp satar. Ama girişimciliğinin zirvesi kahvede jilet satışıdır.
Şener Şen’in kendini olduğundan büyük gösterdiği, abarttığı, yer yer palavra attığı Ziya karakteri olarak özetlenen bu tiplemesi oldukça başarılıdır. Öyle ki, yalancı, palavracı yerine kullanılacak isim olarak Ziya örnek verilebilir. Afrika’da 15- 20 metrelik aslanı çakıyla avlayacak kadar, Charlie’nin Melekleri’nden Farrah’ı da “dişlek ve en koftisi bu” diyerek küçümseyecek kadar özgüvenlidir. Bir yandan hükümetin sık sık el değiştirdiği 1970’lerin ikinci yarısında hem Ecevit’ten hem Demirel’den ayrı ayrı bakanlık teklifi alacak kadar politik oyunları biliyordur. Öyle olmasa hem ağabeyini hem yengesini aynı anda nasıl idare etsin ki?
Yönetmen: Orhan Aksoy
Senaryo: Sadık Şendil
Oyuncular: Münir Özkul, Adile Naşit, Şener Şen, Ayşen Gruda, İhsan Yüce, Mürüvvet Sim, Oya Aydoğan
Hababam Sınıfı Tatilde (1978)
Hababam Sınıfı serilerinin okul dışında da geçen tek filmi Hababam Sınıfı Tatilde filmi, Ayşen Gruda ile Şener Şen’in öğretmen öğrenci ilişkisi içinde olduğu filmdir.
Şener Şen, kırmızı eşofmanıyla kültleşen Badi Ekrem tipiyle serinin sevilen karakteri olmaya devam ederken, Ayşen Gruda Hababam Sınıfı’nda hem öğretmen hem öğrenci olan iki oyuncudan birisidir. Diğeri de İlyas Salman olmalı.
Ayşe, iki kırıtıp erkeklerin başından aladursun, Badi Ekrem ise, 3 yaşından beri izcilik, yüzücülük en önemlisi atıcılık yapmaktadır. Buradaki karakteri de Ziya’yla paraleldir. Şener Şen’in komedi oyunculuğunda palavracılık, sahtekârlık, üçkağıtçılık vs gibi olumsuz tiplemeler, sanırız dürüst rollerinden daha çok sevilmiştir. Dürüst, ahlaklı başlayıp, sonra mutasyon geçirdiği Namuslu filmi de, bu beğenilere göre mi şekillenmiştir acaba?
Yönetmen: Ertem Eğilmez
Senaryo: Sadık Şendil
Oyuncular: Kemal Sunal, Münir Özkul, Ayşen Gruda, Şener Şen, Adile Naşit
Gırgıriye’de Şenlik Var (1981)
Arzu Film gibi kalabalık kadrolarla film çeken Erler Film’in klasiklerinden Gırgıriye de filmler serisi olarak çekilmiştir. Burada da birbiriyle geçinemeyen iki Roman aile, birbirini gördüğü her yerde kavga ederken, aileler arasında gizliden gizliye sevişenler vardır.
Oryantal Sevim adıyla anılan Ayşen Gruda, Kalaycı Bekir’le evlenir, açarlar bi meyhane, Sevim’in adı en üstte ama. Olay çıkarmaya Duman Haydar gelir. Ama yabancı değildir o. Hala’nın eski yavuklusu Şener Şen’dir.
Şener Şen’in, Duman Haydar karakteri, tam bir bitirim tipidir. Bir gözü yarım açık, hafif beyazlamış kır sakallı, kasketli ve delikanlıdır. Kibarlığı sevmez, kendisine “beyefendi” diyeni döver. Ama bir yanı da duygusaldır. Eski sevgilisi Zekiye’yi hiç unutmamış, sevdiği kadını başkasına verdiler korkusuyla kendi kendini yemiştir. Bulunca da, çimlerde liseliler gibi koşar yuvarlanırlar.
Duman Haydar ayrıca hafiyedir de, hem iyi bir sorgucu, hem de sorguladığını biraz korkutarak ağzından laf almayı bilecek kadar da ustadır.
Yönetmen: Kartal Tibet
Senaryo: Sadık Şendil
Oyuncular: Münir Özkul, Adile Naşit, Perran Kutman, Şemsi İnkaya, Şener Şen, Bilge Zobu
Çiçek Abbas (1982)
Kırmızı, böyle plastik gibi bir mont, kafada bi kasket, dar kot, siyah saçlar ve bıyık, ayakta postal. O dönemlerin bitirim kıyafetiyle Şakir (Şener Şen). Evde ve dışarıda sert havalarda. Bu sertliğini kardeşi Şükriye (Ayşen Gruda) üzerinde gösteriyor. Kardeşinin dışarı çıkmasına izin vemiyor, annesine de tembihliyor, O kız dışarıya çıkmayacakmış. Kardeşine böyle baskı uygulamasını normal sayar, izleyen komşuları azarlar. Onlar da “Ne olacak hiç mi aile kavgası görmemiştir”. Muavin Abbas, başkalarına kötü örnek olarak göstererek, izleyen aileleri uzaklaştırır. Kardeşi Şükriye, evde kalmasının sebebini Ceyar dediği abisine bağlar. Evlerinde kalan Abbas’a yürüse de, sonradan gönlünün şoför koltuğuna Muavin Niyazi’nin oturmasına müsaade eder.
Şener Şen, çoğu filminde olduğu üzere bu filmde de, kompleksli, kıskanç, kendini olduğundan üstte gören, altındakini ezmeye çalışan bir tiptir. Sevdiği kızı aldatmış, yanında çalışan muavinin kendi minibüsünün sahibi olmasını çekememiştir.
Yönetmen: Sinan Çetin
Senaryo: Yavuz Turgul
Oyuncular: İlyas Salman, Şener Şen, Ayşen Gruda, Pembe Mutlu, Orhan Çağman,
Aşık Oldum (1985)
Bir uyarlama film olmasına rağmen, aslından daha keyifli gelir Aşık Oldum ve Şener Şen’i bambaşka bir rolde izletir. Çoğu filminde gösterdiği kibirli tavrı bunda yoktur. Komiktir, neşelidir, biraz uçarıdır. İyi bir evi, güzel bir karısı bir de oğlu vardır. Yoksulluk çektiği filmlerinin tersine, bu filmde maddi durumu iyidir, bir reklam şirketinde çalışmaktadır. Üst düzey, havalı ve çapkın arkadaşlarından oluşan bir çevresi vardır. O arkadaşlarının metresleri, sevgilileri vardır. Filmde Şakir adını kullanan Şener Şen de çok geçmeden bir yasak aşkın peşinde koşacaktır. Rahat batmış olmalı. Erkekler parayı bulunca önce karısını değiştirir zihniyeti Şener Şen için de geçerlidir.
Etekleri havalanın Kırmızılı Kadın yerine, aynı şirkette çalıştığı İnci’ye toslar. İnci, sinirli, otoriter ve erkeklere düşkün bir Ayşen Gruda’dır. Koca kafalı erkeklere bayıldığı kadar, kendini atlatan erkeklerden de intikam almayı, onlara ders vermeyi de bilir. Zira birisinin iltifat etmesiyle kendini kaybedecek kadar da sevgiye hasrettir.
Yönetmen: Ertem Eğilmez,
Senaryo: Gökçan Akçura, Artun Yeres
Oyuncular: Şener Şen, Ayşen Gruda, Şehnaz Dilan, Erdal Özyağcılar, Savaş Dinçel, Necati Bilgiç
SONUÇ:
Aradan geçen onca yıla rağmen, Türk Sineması’nın iki efsanesinin filmleri, replikleri ezbere söylenebilecek kadar çok izlenmiş, sevilmiştir.
Yeşilçam filmlerini izlemek kadar, okumak, üzerinde yazmak da aynı heyecanı vermektedir. Araştırınca nice benzerlikler, nice ortak noktalar vardır. Ayşen Gruda ve Şener Şen’in bir arada çevirdiği filmler gibi, başka yazılarda görüşmek üzere.
Film Listesi:
Tosun Paşa (1976)
Süt Kardeşler (1976)
Şabanoğlu Şaban (1977)
Neşeli Günler (1978)
Hababam Sınıfı Tatilde (1978)
Gırgıriye’de Şenlik Var (1981)
Çiçek Abbas (1982)
Aşık Oldum (1985)
Sinematik Yeşilçam için Hazırlayan : Gürol Yüksel – Eylül 2021
