Yeşilçam’da Efsane Çiftler : Ayşen Gruda-Şener Şen

GİRİŞ

Türk Sineması ya da sevdiğimiz tabirle Yeşilçam; klişeler, benzerlikler, ortak yönlerle dolu bir sinemadır.

Yeşilçam’ın kendine özgü yapısı içinde, benzerlikler, tekrarlar, hatalar, mekânlar, oyuncular gibi kavramlar yakın zamanlarda daha çok araştırılır olmuştur. Sosyal medya kanallarında birbiri ardına Yeşilçam konulu hesaplar açılarak benzer fotoğraflar, yazılar, bilgiler paylaşılmaktadır. Ve Yeşilçam adlı toprağı kazdıkça yeni eserler, yeni yönler bulunmaktadır.

Bu benzerliklerin bir kolu da, başka başka filmlerde görünen aynı oyuncu gruplarıdır. Kemal Sunal – Dinçer Çekmez gibi, Türkan ŞorayKadir İnanır gibi sayılamayacak kadar çok kombinasyon vardır sinemamızda. Belki yönetmenin, belki oyuncuların tercihi bu yöndeydi, belki filmden ticari başarı bekleyen yapımcı ve o dönemki işletmecilerin yönelimi buydu, bilemiyoruz. Ancak yıllar sonra Yeşilçam’a bakıldığı zaman bu tip birlikteliklerin incelenmeye değer olduğunu görülüyor.

Belki de koca bir seri olabilecek, eklemelerle zenginleşecek bir dizi yazı konusu olabilecek Türk Sineması’nda Efsane Çiftler üst başlığının ilk maddesi olarak Ayşen GrudaŞener Şen filmlerine göz atalım.

1941 doğumlu Şener Şen, sinema kariyerine küçük rollerde ve seslendirme stüdyolarında başlamıştır. Çok başarılı oyuncu babası Ali Şen’den öğrendiği oyunculuğu çok daha ileri noktalara taşıyarak her zaman Yeşilçam’ın en başarılı, en sevilen oyuncuları arasında sayılmıştır.

1970’lerin ortalarına doğru artan rolleri 1985 yılındaki Namuslu filminde başrole yükselmiştir.

Şener Şen, yaklaşk 30 yıldır komedi alanında eser vermese de, biz onu daha çok komedi oyuncusu olarak sevdik.

Ayşen Gruda da, 1960’lardan itibaren önce sahnelerde sonra da sinema dünyasında adını duyurmuştur. Evde kalmış, biraz azgın, sert kadın rollerinde oldukça başarılı olmuştur. Domates Güzel Nahide Şerbet olarak da bilinir. Kavgacı ve serttir, hırçındır. Ağzına çok yakışan, -muhtemelen kendi bulduğu-  gerzek, seksomanyak, kotkafa, mankafa gibi kelimelerle anılmıştır.

Şener Şen ve Ayşen Gruda, 1970’lerin ikinci yarısından sonra 16 filmde kamera karşısındadır. Bu filmlerin yanı sıra “Neşe-i Muhabbet” ve “Bin Yıl Sonra” adlı tiyatro oyunları da vardır.

Bazı filmlerde Şener Şen, baskın olup karısını ezerken, kimi zaman ilişki tersine dönmüştür. Bu da bize gösteriyor ki, her iki oyuncu da, her rolün hakkını verebilmiştir.

Evli oldukları Filmler

  1. Bizim Aile 1975
  2. Gülen Gözler 1977
  3. Çöpçüler Kralı 1978
  4. Davaro 1981
  5. Dolap Beygiri 1982
  6. Adile Teyze 1982
  7. Şekerpare 1983
  8. Namuslu 1985

Bizim Aile (1975)

Çifti ilk defa, bir Arzu Film klasiği olan Bizim Aile filminde bir arada görürüz. Feride (Ayşen Gruda), Melek Hanım’ın evlenememiş, bu nedenle üzgün, ama kendisine yaklaşan, elini tutan sözlüsüne tokat aşk edebilecek kadar da huysuz kızını canlandırır. Evin ablası olmasına rağmen, bu unvanını hiç sevmez. Aynalarda yüzünü yeterince güzel bulmasına, hatta “bebek gibi” olmasına rağmen, kendini güzelleştirme çabasının sonu yoktur. 

Şener Usta ise, Melek Hanım’ın sonradan evlendiği Yaşar Usta’nın fabrikasında çalışan, Yaşar Usta’nın deyimiyle iyi bir çocuktur. Biraz sağırdır, bu nedenle kızlar onu beğenmez ama Şener Usta evlenmeyi pek ister. Daha önce kendisine yakıştırılan 4 tane kızı annesinin beğenmemesi nedeniyle evlenememiş ama yine de evlenme ısrarından vazgeçmemiştir. Üstelik Şener Usta’ya tam 4 tane kız bulan Talat Bey, daha sonra Yaşar Usta’nın çöpünü rahatlıkla çatmış, yuvasını kurmasına yardımcı olmuştur. Talat Usta anlaşılan bu işlerde beceriklidir. Şener Usta’nın aradığı kısmeti bulmasına, kendisi de az önce evlenmiş Yaşar Usta yardımcı olacaktır.

Yönetmen: Ergin Orbey

Senaryo: Sadık Şendil

Oyuncular: Münir Özkul, Adile Naşit, Tarık Akan, Şener Şen, Ayşen Gruda, Halit Akçatepe, Itır Esen, Saim Alpago

Gülen Gözler (1977)

Gülen Gözler Münir Özkul’un yine bir Yaşar Usta olduğu filmlerdendir. Bu kez maaşlı çalışan değil, kendi işinin patronu bir marangozdur. 5 kızının erkek adı vardır. Çünkü Yaşar Usta ve Nezaket Hanım, erkek çocuk beklemişlerdir.

İşte bu ailenin hisli kızlarından Fikret’in konuştuğu çocuk bir pilottur. Adını Cumhuriyet’in ilk pilotlarından Vecihi Hürkuş’tan alan bu kahramanımız, Fikret’i almak için elinden geleni yapar.  Düğünlerde nağmeler yapar, evin üzerinde pırpır uçar, onu yapar bunu yapar ama kızı bir türlü vermez usta. Oysa iyi bir çocuğa benziyordu Vecihi. Fikret, konuştuğu çocuğun değil, mesleğinin posterlerini asabilmiştir odasına. Baba korkusundan olmalı.

Ancak, Yaşar Ustaların da bir direnme sınırı, zayıf noktası vardır. Marangozhanesini kurtarmak için evlilik parasını feda eden Vecihi’ye daha fazla direnemez Yaşar Usta, yelkenleri suya indirir. Vecihi ve Fikret, filmde karı koca olarak görünmezler, ancak Yaşar Usta, “Peki ulan peki, verdim gitti” demiştir. O devirde ağızdan çıkan söz senettir, biz kızını verdiğini, ikilinin evlendiğini anlarız. Zaten o kadar engele rağmen ayrılmayan çift, kızın babası da razı olduktan sonra evlenmiştir artık di mi?

Peki, Yaşar Usta zorda kalmasaydı da Vecihi yardım edemeseydi yine de verir miydi kızını?

Yönetmen: Ertem Eğilmez

Senaryo: Sadık Şendil

Oyuncular: Münir Özkul, Adile Naşit, Ayşen Gruda, Müjde Ar, Şener Şen, Halit Akçatepe, Şevket Altuğ, İhsan Yüce, Itır Esen, Sevda Aktolga

Çöpçüler Kralı (1978)

Hacer (Ayşen Gruda) evlere temizliğe giderek, kimin kendisi için uygun olduğunu mu araştırıyordu ki mahallenin zabıta amiri Şakir’i bulmuştu.

Şakir (Şener Şen), Hacer’i çoktan beri istemektedir. Mahalle onların ilişkisiyle çalkalanmaktadır, esnafa göre “kızı çoktan bozmuştur” bile.

Hacer, kıskandırmayı da biliyor, amacını da. Amacı evinin hanımefendisi olmak gündeliğe gitmemektir. Bu nedenle de yüksek mevkilerden birisiyle evlenecek. Planı için Şakir’i kıskandırarak evlendirmeye razı etmeli. Bunun için bir yandan da kendisinde gözü olan Apti’ye (Kemal Sunal) kırıtır. Şakir, Hacer’i üç gün içinde istemeye gelmezse diye yedek adam bile koyar köşeye. Anasına göre akıllılık yapmıştır.

Bu kadar sinsidir, zekidir ama diğer kardeşleri, babası ve annesi pek adam yerine koymaz. Ağabeylerinden birisi, “evlendirelim yoksa orospu olacak” diye bakarken, annesi de sevdasına bile “Ne anlar bu deli bok” der. Babası baştan ofsayt, “İstiyor musun lan sidikli?” diye yaklaşır kızının gönül işine. Zaten babasının da aklı paradadır. “Gül gibi zabıta dururken kızını çöpçüye vermesinin” bir nedeni vardır, Apti’nin de çöpçü denilip geçilmeyecek birisi olması ve muazzam para alıyor olmasıdır.

 (Şener Şen’in bu filmdeki annesi Nezahat Tanyeri, ikilinin çift olarak oynadığı diğer film Bizim Aile’de de annesidir. O filmde de Şener Şen’e bir türlü gelin yakıştıramamış ve o filmde de Ayşen Gruda’yla evlenmesine zoraki izin vermiştir.)

Ancak, evin kadını olmasına rağmen Şakir’le evliliği Hacer’e mutluluk getirmemiştir. Terlikleri ve kavgaları evin dışından da görülecektir. Kaynanasına karşı bir garezi vardır. Evlenmeden önce kocası olacak adamı kaynanasını öldürtecek azmettirir, evlendikten sonra da “Bu evden ya o gider ya ben” diyerek restini çeker. Apti, Allahın sevgili kulusun oğlum, ya evlenseydin bu deli kızla?

Yönetmen: Zeki Ökten

Senaryo: Umur Bugay

Oyuncular: Kemal Sunal, Şener Şen, Ayşen Gruda, Erdal Özyağcılar, İlyas Salman, Selim Naşit Özcan,

Davaro (1981)

Kemal Sunal ve Şener Şen’in son kez kamera karşısına geçtiği film özelliğini de taşıyan Davaro, kan davası ve feodaliteyi konu edinen, komedi olmasına rağmen ciddi mesajları olan filmdir.

Memo’nun (Kemal Sunal) babasını öldüren kanlısı, evleneceği gün hapisten çıkıp, tam da damat tıraşı olurken karşısına gelmiş, “Allahtan reva mı olan” bir adamdır: Süleyman Hıyarto. Şanssız Hıyarto, bir hıyar tarlası ve bir davar yüzünden, 500 yıldır devam eden kan davasının bir tarafıdır. Zaten köye gelişinde bastığı taze bok da bir mesajdır. Ayakları ve burnu boktan çıkmayacaktır.  Gerdeğe bile giremeden jandarmalar alıp götürmüştür, 19 yıldır giremediği gerdeğin hasretiyle köyüne gelmiştir. Neyse ki Memo, 36 saat izin vermiştir de avradıyla helalleşmiştir. Memo öldürmese karı öldürecektir zaten.

Sülo’nun kendisini 19 yıldır bekleyen karısı Ayşo kedersizdir. Gerdeğe girememiştir bir yandan, ağa sulanır bir yandan.

Kocasından da hayır yok ki. Aklı fikri üçkağıtçılıkta. Kendi hayatını -hem de iki kere- bağışlayan Memo’ya bile kazık atmakta. Ancak hayatı yine aynı Memo tarafından bağışlanacak ve çocukları babasız büyümekten kurtulacaktır.

Yönetmen: Kartal Tibet

Senaryo: Yavuz Turgul, İhsan Yüce, Kartal Tibet

Oyuncular: Kemal Sunal, Şener Şen, Ayşen  Gruda, Adile Naşit, İhsan Yüce, Pembe Mutlu

Adile Teyze (1982)

Şener Şen ve Ayşen Gruda’nın birlikte oynadığı hem de evli çifti canlandırdıkları filmler arasında galiba en zayıfı bu olmalı. Adından anlaşıldığı üzere Adile Naşit’in oynadığı ve olayların çevresinde döndüğünü anlaşılıyor.

Filmde Adile Naşit’in çocuklarla dolu kocaman bir bahçesi ve onu satın almaya çalışan bir müteahhit yer alıyor. Bir de dev bir kadro. Hulusi Kentmen, Turgut Boralı, Şener Şen, Baykal Kent, Yadigar Ejder, Şemsi İnkaya, Ayşen Gruda, Halit Akçatepe, Mahmut Hekimoğlu gibi Yeşilçam’ın birçok ünlüsü yer almıştır. Film, birkaç sene sonra çekilecek Şaban Pabucu Yarım filminin taslağı gibi. Konular benzer.

Ayşen Gruda son derece baskın bir karakterdir, kocasına “kotkafa” diye hitap eder. Saçları siyaha boyalı Şener Şen, kılıbık bir adamı canlandırıyor. Filmde ikilinin sahneleri genelde bu kılıbıklık – kazaklık çevresinde geçiyor.

Yönetmen: Alev Akakar

Senaryo: Alev Akakar

Oyuncular: Adile Naşit, Ayşen Gruda, Şener Şen, Hulusi Kentmen, Şemsi İnkaya, Halit Akçatepe, Baykal Kent, Turgut Özatay, Mahmut Hekimoğlu,

Dolap Beygiri (1982)

Şener Şen’in oynadığı roller arasından üçkağıtçı, sahtekâr rolleri hep aradan sıyrılarak daha bir sevilmiştir.

Film, kayınbiraderi Ali’yi (İlyas Salman)  sürekli kandırarak, onun sırtından sınıf atlayan bir Yakup’u anlatır. Yakup’un karısı Hacer, okuma yazma bile bilmeyen, hatta okursa kafasının karışacağından çekinen bir kadındır. Kocası milleti kazıklayarak sınıf atladıkça, karısının da havası artar. Ancak kocasına hiç güvenmez. Ortadan kaybolduğu zaman gidebileceği karıları adreslerine kadar bilmesine ve evlerine baskın yapmasına rağmen, kocasından kopamaz. Kasanın anahtarı Yakup’ta olduğu için mi?  Zaten, bütün bu güvensizliğine rağmen, kocası onu parayla kandırmayı başarabilmiştir. 

Yönetmen: Atıf Yılmaz

Senaryo: Suphi Tekniker, Atıf Yılmaz Batıbeki

Oyuncular: İlyas Salman, Şener Şen, Ayşen Gruda, Yaprak Özdemiroğlu, Ali Yalaz, Altan Erkekli, Şevket Altuğ

Şekerpare (1983)

Osmanlı dönemlerinde Galata denilen mahalle. Bugünkü Kuledibi olmalı. Bölgeye bakan karakolun amiri Ziver (Şener Şen) ve yardımcısı Hurşit (Şevket Altuğ), yeni atanan Bekçi Cumali (İlyas Salman) başrollerde.

Mahallede çalışan bir de randevuevi var, “Letafet’in (Neriman Köksal)” dikiş okulu olarak da biliniyor, bizim karakol amiri de oranın gediklilerinden. Evin saf kızı Peyker’i iğfal edip sıyrılacağını düşünür ama muvaffak olamaz. Suçu birinin üzerine atmalı ama kimin? Saf Cumali ne güne duruyor?

Ama tornistana gelir Ziver, madara olur oyunlarında. Beybaba Nazır’ın zorlamasıyla kazdığı kuyuya düşer. Film sonunda Peyker’le evlendirilir, Bekçi Cumali olur yeni amir, Ziver olur, Cumali’nin bekçisi.

Şener Şen, bu filmde de, Şalvar Davası, Dolap Beygiri filmlerinde kullandığı şiveyi kullanıyor.

Yönetmen: Atıf Yılmaz

Senaryo: Yavuz Turgul,

Oyuncular: İlyas Salman, Şener Şen, Ayşen Gruda, Şevket Altuğ, Neriman Köksal, Yaprak Özdemiroğlu

Namuslu (1985)

1980’li yıllarda Türkiye’nin Özal Dönemi’ni anlatan filmlerde geçim kaygısı, ay sonunu getirememe, kirayı ödeyememe, mahalle esnafına borç yapma, saklanma gibi konular sıklıkla kullanılır. Şener Şen de, Çıplak Vatandaş, Namuslu gibi o dönem benzer filmlerde oynamıştır.

Dürüst ve namuslu olarak bilinen Ali Rıza (Şener Şen), bir şirketin mutemedidir. Ay sonunu zor getirmekte, kaynanası ve ailesiyle bodrum katta yaşamaktadır. Esnafa gırtlağa kadar borcu vardır, çevresindekiler tarafından alaya alınır. İşyerinde dürüstlüğüyle diğerlerine göre enayiliğiyle bilinir, yadırganır. Dolap Beygiri’ndeki üçkağıtçı eniştenin yeğeni Ali gibidir. Rüşvet yiyene kötü gözle bakar. Bu adamı oğlu bile ciddiye almamaktadır.

Karısı Naciye, yaşadığı fakir ama namuslu hayatı sevmez. Kocasını pısırık bulmaktadır. Kocasından istediklerinden birisi oğlanın nalbur ağabeyinin yanına girmesi ve kocasının hayatlarını iyileştirecek bir hamle yapması belki de çalmasıdır.

Naciye, kocasının gece öksürmesine bile dayanamaz, ayrı yatarlar. Yatağına almadığı gibi, kocasının kendine gösterdiği ilgiden bile rahatsız olur. İter kakar koca adamı. Ta ki kocası kahraman olarak anılana kadar.

Namuslu, Şener Şen’in başrolde oynadığı ilk film olma özelliğini taşıyor. Bir soygun parasına sahip olduğu umuduyla, ailesi başta olmak üzere çıkar peşinde koşanların yaşadığı hayal kırıklığını bekledikleri çıkar yerine kazık yiyen ahalinin düştüğü durumu anlatmakta.

Yönetmen: Ertem Eğilmez

Senaryo: Başar Sabuncu

Oyuncular: Şener Şen, Ayşen Gruda, Adile Naşit, Erdal Özyağcılar, Ergun Uçucu, Bilge Zobu, Necati Bilgiç, Zihni Küçümen

Şener Şen ve Ayşen Gruda’nın yine birlikte oynadıkları ve bu sefer evli olmadığı filmleri de bir sonraki yazımızda işleyeceğiz.

Sinematik Yeşilçam İçin Hazırlayan : Gürol Yüksel – Nisan 2021

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir